Wat is dat? Encyclopedie voor jongeren

P.J.F.H. van de Rivière, R. de Ruyter-van der Feer (1928, 1930 en 1938)

Gepubliceerd op 09-08-2019

Ijs

betekenis & definitie

is de vaste aggregatietoestand van water, die door bevriezing ontstaat bij een temperatuur van o° Celsius, o° Réaumur of 320 Fahrenheit, bij normalen barometerstand. Onder verhoogden druk ligt ’t vriespunt lager: bij 13000 atmosferen is ’t bijv. —18° Celsius.

Daarom kan men ijs doen smelten door er druk op uit te oefenen.Voor het smelten van ijs, d.w.z. om het ijs van o° in water van 0° te veranderen, is veel warmte nodig, vandaar dat de rivieren en kanalen zo langzaam ontdooien.
Bij bevriezing zet het water zich met ongeveer één negende van zijn volume uit; dit verklaart bijv. het stukvriezen van een karaf water of van de buizen der waterleiding. In de natuur doet het bevriezende water in de spleten der gesteenten de hardste stenen barsten, want de kracht, die daarbij ontwikkeld wordt, is enorm groot. Huygens deed in 1667 bij zijn proefnemingen een ijzeren kanon van een vinger dik springen.
Gelijk uit deze uiteenzetting volgt, is ’t soortelijk gewicht van ijs kleiner dan van water, n.l. 0,917, zodat het op het water drijft.
Bij een droge atmosfeer is het mogelijk, dat ijs rechtstreeks verdampt, zonder eerst in water over te gaan.
Ijs wordt in de industrie in grote hoeveelheden kunstmatig verkregen met behulp van een zogenaamd koudmakend mengsel, waarin een temperatuur van enige graden onder nul bereikt wordt. Het wordt in grote hoeveelheden gebruikt in ijskasten, in bierbrouwerijen enz.