Op 9 December 1594 werd Gustaaf Adolf geboren als zoon van Karel van Södermanland, bestuurder van Zweden voor koning Sigismund, die in Polen regeerde.
Koning Sigismund werd in 1598 afgezet en Karel bleef regent, totdat hij in 1599 zelf koning werd.
Gustaaf Adolf toonde zich een flinken jongen. Reeds op twaalfjarigen leeftijd kende hij vele talen (o.a. Hollands!) en zijn edele karaktertrekken openbaarden zich vroegtijdig. Hij was een ijverige jongen, vol energie, vol belangstelling, zelfs voor werk als dat van Hugo de Groot, en toch vóór alles ook een soldaat. Uit de geschiedenis weet jullie, wat een bewogen leven Gustaaf Adolf heeft gehad, hoeveel goeds hij gedaan heeft en wat een uitmuntend krijgsoverste hij was.
In zijn eigen vaderland, te Stockholm, werd de grote Zweed begraven.
Zijn verlies was voor het protestantisme enorm groot. Voor de buitenlandse politiek van Zweden was het grote erfdeel van Gustaaf Adolf: de Zweedse heerschappij over de Oostzee. Als persoon was hij werkelijk vroom en eenvoudig, als soldaat buitengewoon dapper, terwijl wat hij als veldheer presteerde, voldoende getekend wordt door het feit, dat niemand minder dan Napoleon I hem één van de acht grote veldheren uit de wereldgeschiedenis genoemd heeft.
