Wat is dat? Encyclopedie voor jongeren

P.J.F.H. van de Rivière, R. de Ruyter-van der Feer (1928, 1930 en 1938)

Gepubliceerd op 09-08-2019

Groenland

betekenis & definitie

Hoog in ’t Noorden, in het Noord-Oosten van Noord-Amerika, ligt Groenland, het reusachtige eiland, dat meer dan 2 millioen K.M.2 groot is, dus ongeveer 66 maal zo groot als ons vaderland. Onder de hoofdstukken „Eskimo’s” en „Gletschers” vertelden wij al iets van het uiterlijk en de bewoners van het land.

Alleen in ’t uiterste Zuiden leven enige mensen, want je begrijpt wel, dat de vele meters dikke ijskorst, die bijna 95% van het eiland bedekt, onbewoonbaar is. Wij vertelden al, dat het ijs aan de steile kusten afbreekt en dan de gevaarlijke ijsbergen vormt. Vlak bij de kust is de loop der gletschers zeer snel, wel een twintig meter per dag.
Ik behoef natuurlijk niet te vertellen, dat ’t koud op Groenland is, dat hebben jullie zelf ook bedacht, maar dat ’s winters de hoogste temperatuur er —10° Celsius is en de laagste al gauw minder dan —40° Celsius, had je toch niet verondersteld. In den winter komen geweldige sneeuwstormen voor, die soms dagenlang aanhouden. Groenland is dan ook een der koudste gebieden van de aarde. Natuurlijk leven alle planten en dieren aan de randen van ’t land en vooral in het Zuiden. Grote dieren zijn er weinig; wat hazen, een enkele lemming, een paar muskusossen (brr, pas op de lucht!), enige, verdwaalde, rendieren. Reintje de Poolvos en Witje de Ijsbeer vormen het geheel. Vogels zijn er meer, wel een zestig soorten; vooral zeevogels, en zeedieren zijn er heel wat, robben, walvissen, walrussen en talloze vissoorten.
Behalve de Eskimo’s (zie aldaar) leven er wat Noren en Denen, want het eiland behoort — wat de bewoonde kust aangaat althans — aan Denemarken, ofschoon Noorwegen laatstelijk tevergeefs gepoogd heeft zijn aanspraken op gebied aldaar in rechte door te zetten.
In 983 werd Groenland voor het eerst ontdekt, doch langen tijd was het verkeer met Groenland uiterst gering, ofschoon er toch een grote Deense nederzetting van vele mensen was. In 1261 had Noorwegen er tijdelijk enige macht. Eerst aan het einde van de 16e eeuw werden de connecties met de verdere wereld talrijker. In de 17e eeuw voeren onze Hollandse Walvisvaarders veel langs de Oostkust van Groenland, waar zij een kleine nederzetting hadden. Ik wil je niet vermoeien met alle verdere expedities op te noemen, alleen moet je nog even weten, dat Fritjof Nansen in 1888 op sneeuwschoenen dwars door Groenland is getrokken, van Oost naar West.