Wat is dat? Encyclopedie voor jongeren

P.J.F.H. van de Rivière, R. de Ruyter-van der Feer (1928, 1930 en 1938)

Gepubliceerd op 09-08-2019

Dodengericht

betekenis & definitie

Reeds bij de oude Egyptenaren was het geloof in een dodengericht, n.l. in een oordeel, dat na den dood over de zielen der mensen zou worden uitgesproken, algemeen verbreid. Vele inscripties op tempelzuilen en graven bewijzen dit en ook heeft men bij de opgravingen handschriften in hiëroglyphenschrift gevonden— zie ook: Hiëroglyphen — , die het z.g. „dodenboek” vormen, waarin een nauwkeurige beschrijving gegeven wordt van de reis der ziel na den dood.

Volgens de voorstellingen in het oude Egypte wordt de ziel van den overledene in een grote zaal geleid, voor den troon van Osiris, die een weegschaal voor zich heeft. Bij die weegschaal bevindt zich een monster, van voren een krokodil, in het midden een leeuw en van achteren een nijlpaard. Boven Osiris zitten 42 rechters. In de ene schaal legt men het hart van den dode, op de andere staat een struisveer, het teken der waarheid. Men onderzoekt nu, of het hart lichter of zwaarder is dan de waarheid. Vervolgens moet de dode een verklaring afleggen, waarbij hij betuigt de misdaden van moord, diefstal, bedrog, enz. niet begaan te hebben. Deze verklaring moet nauwkeurig in de gebruikelijke formule vervat zijn. Kan hij het onderzoek niet doorstaan of faalt hij in het opzeggen der formule, dan wordt hij door het monster verslonden.

Vele andere volken kennen in het algemeen ook de opvatting van vergelding na den dood, voor hetgeen de overledene in het leven misdreven mocht hebben. Deze voorstellingen zijn meestal zeer materialistisch, d.w. z. zij bewegen zich geheel op tastbaar lichamelijk gebied. De Christelijke godsdienst leert inzake het Laatste Oordeel een geestelijke, bovennatuurlijke opvatting: ook wordt het vergeldingsbeginsel verdrongen door dat der barmhartigheid. Veel kunstenaars hebben het Laatste Oordeel tot een onderwerp hunner scheppingen gemaakt, b.v. Lucas van Leyden, Rogier van der Weyden, Rubens, Michel Angelo, Titiaan, Tintoretto en vele anderen.

< >