Wat is dat? Encyclopedie voor jongeren

P.J.F.H. van de Rivière, R. de Ruyter-van der Feer (1928, 1930 en 1938)

Gepubliceerd op 09-08-2019

Bach

betekenis & definitie

Een naam, die in de muziekwereld een zeer bekenden klank heeft. Natuurlijk heb je allen wel eens gehoord van den groten componist Bach en dan werd hiermee ongetwijfeld bedoeld Johann Sebastian Bach, die in 1685 te Eisenach geboren werd en in 1750 te Leipzig overleed.

Doch deze Johann Sebastian was, hoewel verreweg de grootste onder de Bachs, lang niet de enige musicus van dien naam. Er heeft in Duitsland een heel geslacht van muzikale Bachs geleefd.De stamvader heette Veit Bach. Hij woonde in het dorpje Weckmar bij Gotha en was bakker van beroep, doch in zijn vrijen tijd bespeelde hij de luit. Zijn zoon Hans werd echter musicus en diens nakomelingen gingen de toonkunst beoefenen, zodat in de 17e eeuw in bijna alle plaatsen van Thüringen een lid der familie Bach organist of musicus was. In Erfurt noemden de mensen nog langen tijd de stadsmuzikanten „de Bachs”, ook zelfs, toen er geen enkele Bach meer onder hen was.

Johann Sebastian Bach had een ongelukkige jeugd: op 9-jarigen leeftijd verloor hij zijn moeder en een jaar later zijn vader. Hij werd opgevoed door zijn oom, die organist was te Ohrdurf en die hem in de kunst onderrichtte.

Reeds op 18-jarigen leeftijd werd hij als violist aangesteld in de kapel van prins Joh. Ernst van Saksen Weimar; enige maanden later werd hij benoemd tot organist te Arnstadt, daarna werd hij achtereenvolgens organist aan de St. Blasiuskerk te Mühlhausen, hof-organist en kamermusicus te Weimar, kapelmeester bij prins Leopold van Anhalt en muziekdirecteur te Leipzig.

Bach is tweemaal gehuwd geweest en had 20 kinderen, waarvan er 10 vóór hem gestorven zijn.

Hij was een muziekgenie in den volsten zin van het woord. Zijn orgelwerken zijn nog altijd onovertroffen, terwijl zijn klaviermuziek de grondslag blijft voor de studie van het pianospel.

Ook op ander gebied is hij een der grootmeesters. Zijn koorwerken, de Mattheusen de Johannespassion, die beide het lijden van Jezus tot onderwerp hebben en altijd tegen Pasen worden uitgevoerd — denk maar aan de bekende uitvoeringen van de Mattheuspassion in de kerk te Naarden en aan die door het Toonkunst-koor te Amsterdam onder leiding van dr. Willem Mengelberg — zijn al even bekend en geliefd als zijn meer dan driehonderd kerkcantates.

Een karakteristiek van den groten Bach te geven is onmogelijk. Er zijn misschien componisten, die hem op enig gebied geëvenaard hebben, geen enkele heeft hem echter overtroffen.

Zijn muziek veroudert niet, ze is nog steeds levend, en van een innigheid, die iedereen treft.

Philip Emanuel Bach, één van zijn zoons, leefde van 1714 tot 1788 en is vooral bekend geworden door zijn klaviercomposities.