SYSTEMA (Een MAÇONNIEK) is het leerstelsel der Vrijmetselarij, door de Konstitutie en door het Rituaal vastgesteld.
Niet alleen heeft elke Groote Loge haar bijzonder systema of Rituaal, welke beide woorden dikwijls in gelijke beteekenis voorkomen, maar zelfs enkele Loges vormden zich eigen systemas, waarvan er, voornamelijk in Frankrijk, eene ontelbare menigte bestonden en nog bestaan, en welke in de laatste helft der vorige eeuw door onderlinge vijandigheid en vervolging veel ergernis baarden, en buitendien aanleiding gaven tot velerhande dwalingen en misbegrippen in de V.: M.: De volgende systema's zijn of waren het meest algemeen bekend en beoefend, als: de Afrikaansche Bouwheeren, de Aziatiesche Broederen, het systeem den Koninklijken Boog (Royal Arche), het Kollegie van Clermont, het Eclectiesch stelsel, dat der Koninklijke Orde van Herodom van Kilwinning, het klerikaal systema, de Hermetiesche Vrijmetselarij, het stelsel der drie Johannes-graden, of het Johannes-systema, dat der Illuminaten, der Maçonnerie d'Adoption, de Martinisten, het stelsel van MELESINO, van MIZRAÏM, der Observantia Stricta, der Philaleten, van ROZA, van het Rozenkruis, het Schotsche, dat van de weldadige Ridders der Heilige Stad, of het gerectifieerde Rituaal, dat der Tempelheeren-Orde, der Yorksche Konstitutie en dat van ZINNENDORF. Zie verder op de verschillende Art. STELSEL. Het Engelsche systema der vrije en aangenomene Vrijmetselaren, dat zich (1717) in het oud-Engelsche of het Yorksche systema, en in het nieuw-Engelsche verdeelde. Het systema van FESSLER, of dat der Groote Loge R YUte Berlijn. Het Fransche systema, zijnde er de Johannes-graden, ten opzigte der hoogere graden, die der blaauwe Vrijmetselarij genoemd, met het Engelsche overeenkomend. Het hermetiesche stelsel van Avignon, het gerektifieerde stelsel, het systema der Groote Nationale Moeder-Loge zu den drei Weltkugeln te Berlijn, het oorspronkelijke, het oude en aangenomen, en het Schotsch wijsgeerige stelsel, het systema van SCHRÖDER, het wijsgeerig Perziesche en het Zweedsche stelsel.
