(persisch Khohayarsha) koning der Perzen, regeerde van 485 tot 465 v. Chr., was de zoon van Darius I en Atossa, en had den leeftijd van 34 jaar bereikt toen hij zijn vader opvolgde.
Hij begon met de Egyptenaren weder tot onderwerping te brengen, onderdrukte een opstand in Chaldea (481) en rukte daarna met een leger van, naar men zegt, een millioen strijders op tegen Griekenland. In 480 vertrok hij van Sardes, liet voor zijn leger een brug over den Hellespont slaan, toog daarover, trok nu door Thracië en Macedonië en viel door de Thermopylen, die tevergeefs door Leonidas en diens dapperen werden verdedigd, het eigenlijke Griekenland binnen. Hij verwoestte Beotië en A-ttica en gaf het door zijn inwoners verlaten Athene aan de vlammen over. Doch hier keerde zich de krijgskans tegen hem. Bij Salamis werd zijn vloot door die der Grieken onder Themistocles verslagen, een nederlaag, welke hem noodzaakte ijlings naar zijn staten terug te keenen. Het volgend jaar werden de 300.000 man, welke hij onder Mardonius had achtergelaten, bij Platea en zijn vloot bij Kaap Mycale vernietigd (479), waarop hij den oorlog slechts door enkele satrapen liet voortzetten.
Aan den Eurymedon versloeg de Athener Cymon nogmaals zijn leger en vloot (466). Het volgend jaar werd hij te Susa vermoord. Den Israëlieten was hij niet minder welgezind dan zijn vader Darius en even als deze bevorderde hij ook het uitvoeren van groote openbare werken. Te Persepolis zijn nog weidsche ruïnen van zijn paleis over, van welke vooral de groote troonzaal (apadâna) de aandacht trekt, terwijl men ook te Susa een merkwaardig overblijfsel van zulk een vertrek vindt.
