Anabaptisten, naam door de tegenstanders gegeven aan de leden eener mystiek-separistische richting, de radicalen van de Hervormingseeuw, die zich zelf nieuwe profeten noemden, in plaats van door het gezag der kerk zich lieten leiden door goddelijke ingevingen, en in het maatschappelijke in den nieuweren tijd de dragers zijn geweest v. d. communistische ideeën. Hun meest in ft oog vallende bijzonderheid was, dat zij, aan den kinderdoop alle beteekenis ontzeggende, allen die zich bij hen aansloten den doop toedienden, hetgeen als een tweede doop werd aangemerkt..
De W. traden 't eerst te Zwickau en te Wittenberg (1521) op, waar zij echter door de krachtige prediking van Luther weinig beteekenis kregen. Thom. Munzer stelde zich daarna aan hun hoofd en zij waren de eigenlijke drijvende krachten van den Boerenoorlog (zie ald.). In^ de Nederlanden gingen, toen in 1533 Melchior Hoffman uit Oost-Friesland volgelingen uitzond.om de leer der W. uit te breiden, velen tot hen over; Jan Matthijssen, bakker van Haarlem, Jan van Leyden, Knipperdollingk, Gerrit Boekbinder traden hier als hun leiders op. Met hun leer vermengden zich weldra droomerijen van een duizendjarig rijk en allerlei dweepzieke losbandigheden. Ten slotte vereenigden de aanvoerders hun aanhang te Munster; daar gelukte het hun om het z.g. „Koninkrijk van Zion” op te richten, aan welks hoofd zich, na den dood van Matthijssen, Jan van Leyden stelde, die met de grootste losbandigheid en barbaarschheid een waar schrikbewind voerde, totdat na een beleg van^ruim een jaar Munster hernomen (Juni ^ 1555) en op de overgebleven W. een bloedige wraak genomen werd. Literatuur: Cornelius, Gesch. des Munster schen Aiifrars (Rom.-kath.).
