een handeling, waardoor men eene nauwkeurige kennis tracht te bekomen van de 'sterkte, den toestand en de stelling des vijands en van alles, wat de eene of andere landstreek voor belangrijks oplevert. Zij heeft bij oorlog te land plaats door kleinere troepenafdeelingen (patrouilles) of grootere (detachementen) te voet, te paard, per velocipède of luchtballon (enkele personen), ook in den laatsten tijd door middel van gepantserde treinen (Transvaal-oorlog) of het allernieuwste vervoermiddel (gepantserde automobielen); V. gegeschiedt in ’t algemeen met ontwijking van gevecht, toch is dit laatste soms onvermijdelijk.
Ook voert men soms eene opzettelijke of gewelddadige verkenning uit met behulp van een sterkere legerafdeeling met artillerie (verkenningskorps), om den vijand tot ontwikkeling van strijdkrachten te noodzaken, zijn stelling op te nemen en daarna terug te trekken. Een zeer gevaarlijke wijze vanV., welke alleen in tijd van oorlog of wel kort daarvóór op verraderlijke wijze geschiedt, is die door spionnen (zeer bekwame, meestal als eenvoudig boer of burger verkleede officieren, meestal van den generalen staf), of wel door omkooping van burgers of krijgslieden van een vijandelijken staat (c. q. gidsen). Een meer en meer op den voorgrond tredende internationaal georganiseerde moderne verkenningsdienst in vredestijd is de zoogenaamde militaire inlichtingendienst (door militaire attaché’s bij gezantschappen, vergel. Dreyfus-zaak) of wel c.q. door het photografeeren of in kaart brengen van belangrijke versterkte punten. De verkenningsdienst in een zee-oorlog geschiedt door vaartuigen met groote snelheid (aviso’s-, torpedojagers, torpedobooten, snelvarende kruisers).
