riten, gewoonten, gebruiken, een uitdrukking, welke vooral van godsdienstige plechtigheden gebezigd wordt. Priesters, die deze plechtigheden bestuurden, vindt men reeds in de vroegste oudheid.
Orpheus bijv. was de priester bij den tocht der Argonauten. In sommige streken en plaatsen, als bijv. Syracuse, werden de priesters gekozen, en slechts voor een jaar met dit ambt bekleed. Bij de Atheners, en zonder twijfel ook elders, hadden de priesters hunne ondergeschikte altaardienaars, parasieten genoemd, dewijl zij een gedeelte van het offervleesch tol voeding ontvingen. Ook waren er jongelieden, neocores genoemd, welke moesten waken over de handhaving van een goede orde, over de veiligheid en reinheid der tempelgebouwen en van hetgeen deze bevatten. Het is onzeker, of de priesters en altaardienaren zich in het dagelijkse h leven door een bijzonder gewaad onderscheidden van de leeken. De gedenkteekenen der godsdienstige plechtigheden en gebruiken, welke zijn blijven bestaan, behooreo tot geen vroeger tijdvak, dan toen Griekenland had moeten buigen voor de macht van het romeinsehe rijk; diegenen, welke op deze gedenkteekenen de offerhanden verrichten, onderscheiden zich niet door een priesterlijk gewaad. Op een romeinsch gedenkteeken aanschouwt men nog het beeld van een archiereus of hoogepriester, gekleed in een lang gewaad, om het midden vastgebonden met een gordelband, met een diadeem op het hoofd en een sluier, welke naar achteren is geworpen. Bij de Romeinen werden de priesters, volgens de instelling van Numa, gekozen, zoowel als waarzeggers, onder welke sommigen naar Etrurië werden gezonden, om aldaar hun kunst te beoefenen. De offeraars bedekten zich op het oogenblik, dat zij offerden, het gelaat met een sluier, opdat hun aandacht door niets afgetrokken zou worden. Besprenkelen met water was bij de ouden in gebruik, gelijk dat mei wijwater onder de katholieke Christenen. In de oudste tijden werden er misschien nooit anders, dan onbloedige offers gebracht. Bijl de Grieken waren er steeds jonge maagden tegenwoordig bij de godsdienstoefeningen, en vervulden daarbij1 onderscheidene verrichtingen. In de tempels der góden bekleedde de koning het voorzitterschap onder de priesters, en zijn gade bezat denzelfden rang in de tempels der godinnen. Bij1 de godsdienstoefeningen werd gezongen, en de zang met instrumenten begeleid, die bij de Romeinen door mannen en bij de Grieken door vrouwen werden bespeeld. Bij de Grieken en Romeinen vormden de feesten een voornaam gedeelte van hun godsdienstoefeningen. De kosten werden door den staat gedragen. De panatheneeën, de feesten van Bacchus en de zoogenaamde eleusische feesten waren de voornaamste feesten der Grieken. De panatheneeën werden gevierd ter eere van Minerva; de feesten ter eere van Bacchus hadden de Atheners overgenomen van die van Boeotië; zij werden voornamelijk te Thebe gevierd. De eleusische feesten werden mysteriën genoemd; den oorsprong daarvan schreef men toe aan Ceres, toen zij zich naar Eleusis had begeven, om hare dochter Proserpina (zie aldaar) te zoeken. De romeinsehe feesten werden in het openbaar of in het bijzonder gevierd; de beroemdste waren de volgende: de feesten van Janus, waarmede het jaar een aanvang nam; de quirinaliën, ter eere van Romulus; d© feraliën, ter ©ere van de schimmen of manes; de feesten van Venus, welke gedurende de gansche maand April werden gevierd; de augustaliën, jaarlijksche spelen ter eere van Augustus; en de saturnaliën, welke 8 dagen duurden. (Zie de afzonderlijke artikelen over deze feesten). Al deze godsdienstige feesten hielden allengs geheel op onder het bestuur der christelijke keizers.
