de cirkel, volgens welken het schijnbare hemelgewelf gesneden wordt door een plat vlak, dat de aarde raakt (schijnbare H.); de kring die op een vrije vlakte of de open zee het schijnbaar daarop rustende hemelgewelf begrenst. Brengt men door het middelpunt der aarde een vlak evenwijdig met den schijnbaren H., dan verkrijgt men den waren H.; de afstand tusschen schijnbaren en waren H. is gelijk aan den straal der aarde.
De cirkel, die voor het oog, dat zich boven het oppervlak der aarde bevindt, het zichtbare gedeelte des hemels van het onzichtbare scheidt, wordt ook kim genoemd en ligt steeds onder den waren H. De diepte van de kim onder den H. wordt kimduiking genoemd. Behalve in graden wordt de H. verdeeld in z.g. wind- of hemelstreken (noorden, oosten, zuiden, westen, enz.). Zie ook Hemel.Horizontaal: aldus noemt men elke lijn of elk vlak, evenwijdig met het vlak van den waren of schijnbaren horizon (als b.v. de oppervlakte van het water, enz.).
