finsch Helsinki, hoofdstad van het grootvorstendom Finland en van het finsche district Nyland, ligt aan de zuidkust van de golf van Finland, op een schiereiland tusschen drie inhammen, waarvan de oostelijkste een groep eilanden met de vesting Sveaborg en twee havenbekkens bevat, n.l. de noordhaven voor oorlogsschepen en de zuidhaven voor handelsschepen; deze havenbekkens worden van elkander gescheiden door de wijk Skatudden; een derde haven, de Sandvikshaven, bevindt zich ten westen van de stad. H. ligt aan de spoorlijnen Petersburg—H. en H.—Sörnas (2 km.).
De vesting Sveaborg verspert de Gustavvarnsond, tusschen de Swartve-eilanden en Bak Holmen, den eenigen voor de scheepvaart bruikbaren ingang tot de havens van H. De stad, telde in 1900: 93.207 inw.; daarvan spraken ruim 50 °/o finsch, ruim 42 °/o zweedsch; de overigen zijn meest Russen en Duitschers. Het meerendeel der bevolking behoort tot prot. gezindten; kerken: 3 zweedsche en finsche, 2 russische, 1 r.-kath., 1 duitsch-evangelische, 1 synagoge.H. is een stad met breede straten en bevat in het centrum vele statige gebouwen en woonhuizen. De voornaamste winkelstraat is de Esplanada (met een gedenkteeken voor Runeberg), verder de Alexanderstraat. Aan de Markt ligt het keizerlijk paleis met het Alexandra-monument (1833 opgericht). Onder de gebouwen der stad verdienen vermelding: het universiteitsgebouw, de universiteitsbibliotheek (beide van C. L. Engel), het senaatsgebouw, de evangelische St. Mcolaaskerk (op een 10 meter hooge rots, in byzantijnschen stijl), de nieuwe russische kerk, het staatsarchief, het stadhuis, het gebouw der staten, de Finsche bank, het athenaeum, de sterrenwacht. Verder vallen te vermelden het stadspark (kaisaniemi), het Ulrikasborgpark, omgeven door villa’s, in de nabijheid een zeebadinrichting, en het Tölöpark (2 km. ten n. van de stad).
H. is zetel van den gouverneur-generaal van Finland, van den keizerlijken senaat, van den gouverneur van het leen Nyborg en van de overige bestuurslichamen des lands. Nagenoeg alle europeesche en vele amerikaansche staten hebben consulaire ambtenaren te H. De stad bestaat van nijverheid (allerlei grootindustrie: suiker-, porcelein- en machinefabrieken, brouwerijen, branderijen, boekdrukkerijen, sigarenfabrieken), handel en scheepvaart (verkeer in 1900: 1440 schepen met een totaal topnage van 434.443 registerton). De invoer bedroeg in 1900: 66.2 millioen finsche mark (vooral koffie, manufacturen, tarwe, rogge, wijn, kolen, olie, verfstoffen en gemaakte kleeding); de uitvoer bedroeg 11.1 millioen. H. heeft stoomvaartverbinding met de kuststeden, met Petersburg, Stokholm, Stettin, Lübeck, Kopenhagen, Hamburg, Londen en Huil en met België, Frankrijk en Spanje.
De finsche universiteit, in 1640 te Abo gesticht en in 1827 naar H. verlegd, had in 1900: 50 professoren, 50 docenten, en 2556 ingeschreven studenten, w.o. 446 vrouwelijke. Tot de universiteit behooren behalve de laboratoria, kabinetten en verzamelingen: een omvangrijke bibliotheek (190.000 boekdeelen en 2000 handschriften), de bibliotheek van het studentenkorps, een russische . bibliotheek, een ziekenhuis en een plantentuin. De voornaamste overige inrichtingen van onderwijs te H. zijn: het meteorologisch instituut, de polytechnische school (1900: 44 leeraren, 372 leerlingen), meerdere gymnasia, progymnasia (finsche en zweedsche), de zeevaartschool, de beide handelsscholen, de industrieschool. H. heeft een finschen, een zweedschen en een russischen schouwburg, de Cygnaeusgalerij (schilderijen), een stedelijk ziekenhuis, een krankzinnigengesticht, een blinden-instituut, een inrichting voor koudwaterbehandeling.
Het oude H. werd in 1550 gesticht, 5 km. noordelijk van het tegenwoordige, aan de monding van de Wanda; in 1642 naar de tegenwoordige plaats verlegd, kreeg het in 1729 vestingwerken; in 1809 kwam het aan Rusland (zie Finland, geschiedenis), werd in 1812 hoofdstad van Finland, in 1819 zetel der regeering. In den loop der 19de eeuw, inzonderheid na de ramp van Abo, die het verleggen van de finsche hoogeschool naar H. tengevolge had, nam de stad zeer in omvang en beteekenis toe.
