Finmarken

betekenis & definitie

Het noordelijkst ambt van Noorwegen, en het noordelijkst deel van Europa, het noorweegsche Lapland, beslaat een oppervlakte van 47.379 km2. F. is een steil in zee afdalend plateauland, bezet met smalle en slechts 3—600 meter hooge, doch niettemin met altijddurende sneeuw en ijs bedekte bergmassa’s; aan de kust van de ijszee dringen talrijke fjorden diep landwaarts in, voor wmlke meestal eilanden gelegen zijn, als Sorö, Seiland, Stjernö; onder deze fjorden zijn de Alten-, Porsanger-, Laxe-, Tana- en Varanger-fjord de voornaamste; onder de rivieren zijn de Alten- en de Tana-elf de grootste. Het klimaat is, in weerwil van den invloed van den hier ijsvrijen Oceaan, uitermate koud en ruw, vooral aan de Noordkaap op het eiland Magerö; de gemiddelde temperatuur der korte zomers is 4° C.; meer nog dan de winterkoude (gemiddelde temperatuur 3,5°) maken de veelvuldige winterstormen F. tot een der onherbergzaamste oordeD der oude wereld. Het ontbreken van hout wordt vergoed door de uitgestrekte venen, die een goede turfsoort opieveren. Slechts op eenige beschut gelegen plaatsen worden een weinig zomertarwe, alsmede gerst, aardappelen en groen1 ten verbouwd; gedurende den korten zomer | schiet in de rivierdalen een zoo weelderige overvloed van grasgewassen op, dat rundvee en schapen zelfs nog ’s winters onder het sneeuwkleed voldoende voedsel vinden De bevolking bestaat in het noordelijk deel des lands voornamelijk uit Lappen, en bedroeg in 1900 slechts 32,735 zielen (waaronder ongeveer 8000 Lappen en 6000 Pinnen) Hoofdmiddel van bestaan is vischvangst: in 1891 werden omstreeks 20 millioen stuks kabeljauwen gevangen, sinds jaarlijks afwisselend 13—16 en 8—9 millioen en m 1900 slechts G1/^ millioen stuks. Het ambt P. is verdeeld in de vijf voogdijen Alten, Hammerfest, Tanen, Vardö en Varanger, van welke de twee eersten West- en de overigen OostFinmarken uitmaken; de voornaamste steden zijn Hammerfest, de noordelijkste stad der aarde, Vardö, de oostelijkste stad van Noorwegen, Vadsö, zetel van het provinciaal bestuur en dus zooveel als hoofdstad.