Fez

betekenis & definitie

Fes of Fâs. Een der beide hoofd- en residentiesteden van het sultanaat Marokko, ligt ongeveer 200 km. zuidelijk van de straat van Gibraltar, in een door hooge bergen omgeven, 25 km. lange dalvlakte (oude stad 250 meter boven zeeniveau), tusschen boomgaarden en bloementuinen, aan den voet van den berg Salah ; zij wordt door de waterrijke, door meer dan 60 bronnen gevoede Wad Fez, die zich op 6 km. van F. in de Sebu ontlast, in twee deelen gesplitst, nl. in een westelijk deel, Fez el-Bali, het oude Fez, en een oostelijk deel, Fez el-Dsjedid, de nieuwe stad, gelegen op een terras, 100 meter hooger dan de oude stad, en sinds de 13de eeuw ontstaan ; beide deelen vereenigen zich in het noorden, ter hoogte van den berg die de Kasbah draagt ; beide deelen zijn door 10—13 meter hooge muren omgeven ; de nauwe straten zijn ongeplaveid en F. is weinig meer dan een verzameling van bouwvallen, het instorten nabij. F. heeft ongeveer 140.000 inw., meest mooren, arabieren, israelieten (10.000, die een afzonderlijke wijk, Milha geheeten, bewonen) en negers ; er zijn 130 moskeeën, waaronder die van MoeleyEdris en die van Karoebin de heiligste en beroemste zijn; aan de laatstgenoemde is een school verbonden met een groote bibliotheek, de voornaamste inrichting van hooger onderwijs van het geheele land, waar vele mohamedaansche theologen worden opgeleid; verder bestaan er nog een zevental hoogere en vele lagere scholen, die allen sterk worden bezocht ; het oude paleis van den sultan is een groot, doch zeer vervallen gebouw. Overigens heeft F met zijn tallooze badhuizen, karavansera's, bazars en gaarkeukens geheel het aanzien van een mohamedaansche stad, en slechts de vele winkels en magazijnen geven het hier en daar eenigermate een westersch voorkomen. Gelegen aan het kruispunt der beide groote historische handclswegen des lands, heeft Fez nog een belangrijken handel op de naburige streken ten zuiden en oosten tot aan Timboektoe : ook is het de hoofdzetel der marokkaansehe industrie (kleedingstukken, gordels, zadels, dekens, zijden waren, leer, tapijten, hoofddeksels, naar die stad fez geheeten, enz., alles bijna uitsluitend met de hand vervaardigd). De stad F. beslaat waarschijnlijk de plaats eener romeinsche nederzetting, die, door de Wandalen verwoest, in de 6de eeuw bij de verbreiding van den Islam tot nieuwen bloei kwam; zij werd later hoofdstad v/h rijk Fez en van Marokko, en telde ten tijde van haar hoogsten bloei 400.000 inw., zij was langen tijd naast Mekka de heiligste stad der Mohamedanen. Sinds het midden der 16de eeuw geraakte zij echter weer in verval en vertoont thans nog slechts de schaduw van haar vroegere pracht en grootheid.