Dnjepr

betekenis & definitie

oudtijds Borysthenes, sinds de 4e eeuw n. Chr. Danapris, bij de Turken Oesoe of Oesy, bij de Tartaren Eksi. Na Wolga en Donau de grootste rivier van Europa, ontspringt in de moerassen van het Wolkonskij-woud uit het meer Msjara (in het distr. B.jelyj van het gouvernement Smolensk), niet ver van de bronnen van de Wolga en van de Duna, loopt zuidelijk door 9 gouvernementen van het russische rijk, en mondt uit in de D.-Liman (zie aldaar) van de Zwarte zee; haar lengte bedraagt 2146 km, zonder de Liman. De korte zuidelijke bovenloop der D. reikt tot Dorogoboesj; de rivier neemt hier een westelijke richting tot beneden Smolensk, en zet haar loop van Orscha af zuidelijk voort, waarbij haar rechteroever hooger wordt dan haar linker; beneden Kiew doorbreekt zij in z. o. richting en met vele bochten de steppenvlakte dor Ukraine; tot Kremmentsjoeg bevat haar bedding vele zandbanken, van daar tot aan Jekaterinoslaw worden haar oevers hooger en allengs nauwer; hierop volgt een 70 km. lang gedeelte waar de rivier zich een doortocht gebaand heeft door een nauw, in granietmassas gevormd dal en geheel bezet is m. rotsklompen, porogi geheeten, die in overdwarse rijen door de bedding gaan, en waartusschen het water schuimend en met groote snelheid voortstroomt; men telt 10 hoofdgroepen van zoodanige rotsklompen op: de scheepvaart is hier slechts bij hoog water en met behulp van de te Lozmanskaja Kamenka gestationeerde loodsen mogelijk; de pogingen om deze rotsblokken te doen springen en zoodoende een beter vaarwater te verkrijgen hebben nog tot geen bevredigende resultaten geleid; het verval bedraagt over dit gedeelte der rivier ongeveer 50 meter; in haar' benedenloop, van Alexandrowsk af, neemt de D een z. w. richting aan, verdeelt zich herhaaldelijk in armen, waardoor eilanden worden gevormd, en valt 28 km. beneden Cherson in de bovengenoemden boezem der Zwarte zee. Hare hoofdzijrivieren zijn: rechts de Beresina, de Pripet, de Teterew, de Ingulez, links de Sosj, de Desna, de Soela(Sula), de Worskla, de Samara; het stroomgebied der D. bedraagt 526956 km2., waarvan 3279 op oostenrijk-hongaarsch gebied (Galicië) gelegen zijn; bevaarbaar wordt de D. reeds bij Dorogoboesj, doch eerst in het gouvernement Mohilew krijgt zij beteekenis voor den handel; geregeld stoomvaartverkeer heeft plaats tusschen Orscha en Jekaterinoslaw en tusschen Alexandrowsk en Cherson ; de D. is bij Dorogoboesj 248 en bij Cherson 280 dagen per jaar vrij van ijs; zij staat door drie waterwegen (Duna-Beresina-Beresinakanaal, Niemen-Pripet-Jasoida-Oginsche kanaal, Weichsel-Pripet-Dnjepr-Bugkanaal) in gemeenschap met de Oostzee.