Code napoléon

betekenis & definitie

is de naam der vijf, onder de regeering van Napoleon I ingevoerde fransche wetboeken, meer bepaald die van het Code civil (in Nederland afgeschaft bij de Wet van 16 Mei 1829, Stbl. no. 33). Tot het einde der I8llc eeuw ontbrak in Frankrijk rechtseenheid. In sommige streken bestond het geschreven (romeinsch) recht, in andere hield men zich aan het meer germaansche gewoonterecht (pays du droit écrit, du droit coutumier). Tot eerstgenoemde behoorde het zuidelijk, tot het tweede het noordelijk en westelijk deel. In 1791 verklaarde de constitutie, dat een burgerlijk wetboek voor het geheele rijk noodig was, waarop Cambacérès in 1793 en 94 ontwerpen daartoe indiende Eerst onder het consulsbestuur in 1800 werd de zaak flink ter hand genomen en de samenstelling aan rechtsgeleerden van naam, als Tronchet, Portalis, Bigot de Préameneu, Maleville, Berlier, Treilhard, opgedragen. Reeds in Januari 1801 kwam een eerst ontwerp bij het Hoog Gerechtshof in, van waar het geamendeerd naar den Raad van State gezonden werd, die ook nog wijzigingen aanbracht, zoodat het eindelijk, drie-, viermaal omgewerkt ten laatste door de Wetgevende Vergadering werd vastgesteld. Op 21 Maart 1804 werd het afgekondigd als Code civil des français, bestaande uit 3 boeken met 36 titels en 2281 artikelen. Na het ontstaan van het keizerrijk werd het bij wet van 3 Sept. 1807 in Code Napoléon herdoopt; na Napoleons val werd door de Restauratie weder de oude naam in eere hersteld ; onder het tweede keizerrijk gold weder de naam C. Napoléon, en sedert de Republiek van 1870 opnieuw C civil. Het eerste Boek handelt over personen- en familierecht (des personnes); het tweede over bezitrecht (des biens et des différentes modifications de la propriété), het derde over nalatenschap, schenking, verjaring, enz. (des differentes manières dont on acquiert la propriété). De Fransche veroveringen brachten het C. naar verscheidene andere landen over, waar het na Napoléons val deels in gebruik bleef, deels afgeschaft of gewijzigd werd. Aan het C. civil sluiten zich aan het C. de procedure civile (1806), C. de commerce (1807), C d’instruction criminelle (1808) en C. pénal (1810), welke met het C. civil de zoogenaamde Cinq codes vormen.