Eiland in de Noordzee, door de Wadden van het vasteland (Friesland), door het Amelandergat van het eiland Terschelling en door het Pinkegat van het eiland Schiermonnikoog gescheiden; het eiland beslaat een oppervlakte van ruim 6000 bunder en is 4l/2 uur gaans lang; 1871 werd het door een dam met den vasten wal verbonden. Het eiland heeft aan de noordzijde een rij tamelijk hooge zandduinen, de woonplaats van een menigte konijnen; de grond bestaat over het geheel uit diluvisch en alluvisch zand en stukken kleigrond, met goede weilanden; Ameland bevat vier dorpen:
Hollum, het grootste en meest aanzienlijke, met een hervormde en een Doopsgezinde kerk en 1500 inw.;
Ballum, het middelste, (400 inw.) met een hervormde en een doopsgezinde kerk; tot 1810 vond men hier het kasteel Camminghaburg of OudBlokhuis, waarvan het laatste overblijfsel in 1829 gesloopt is, na vier eeuwen te hebben bestaan; onder koning Willem I was hier een koninklijke paardenstoeterij;
Nes, 600 inw. met een Herv. en een Kath. kerk; bij dit dorp is het noordeinde van den dijk of dam door de Wadden; dit dorp heeft eenige scheepvaart; in de 17e en 18e eeuw werd het bijna uitsluitend door schippers bewoond;
Buren, beoosten Nes, 250 inw.; in de nabijheid bij de begraafplaats, zou eenmaal een kerk, de eerste op het eiland, hebben gestaan.
Voorts bevat het eiland nog het gehucht Bliek terwijl volgens de overlevering vroeger twee dorpen (Oosthuizen of Oerdt en Sier) door overstroomingen zijn weggeslagen.
Ameland is thans een gemeente van de provincie Friesland; voorheen was het een heerlijkheid en gedurende vele eeuwen het eigendom der heeren Van Cammingha. Aalbrecht van Beieren verklaarde Ameland in 1396, in den oorlog tusschen Holland en Friesland, onzijdig gebied; een gezantschap van Amelanders verkreeg in 1654 ook van Cromwell een verklaring van onzijdigheid, en nogmaals verkreeg het dit voorrecht in 1674, door bemiddeling van den keizer van Duitschland. Kiesdistrict Dokkum; Pers. Belasting 9de klasse.
