zie ook wil de laatste het licht uitdoen?
1 er is - aan het einde van de tunnel, weldra zal alles beter gaan. Vaak in een politieke context: het gevoerde beleid zal weldra zijn vruchten afwerpen, de door de bevolking gebrachte offers zullen niet tevergeefs zijn. Met een dergelijke slagzin proberen politici hun weinig populaire bezuinigingsmaatregelen bij de bevolking goed te praten. De uitdr. stamt uit het Engels. In de jaren veertig al schreef de Amerikaanse dichter Robert Lowell (1917 -1977) de volgende woorden: ‘If we see light at the end of the tunnel ifs the light of the oncoming train.’ De uitdr. bestond echter al veel eerder. De Oxford English Dictionarygeeft als oudste vindplaats een bron uit 1922, evenwel buiten de gebruikelijke politieke context. In feite werd deze metafoor al in de 19de eeuw gebruikt, bijv. in een van de bewaard gebleven brieven van de Britse schrijfster George Eliot (1919 -1880). Het ridiculiseren van de zegswijze kon niet uitblijven. In 1988 kon men bijvoorbeeld op vele muren in Dublin het volgende lezen: ‘Because of the present economie si- tuation, the light at the end of the tunnel will be switched off at weekends.’ President Ken- nedy maakte in 1962 tijdens een persconferentie (over de aan de gang zijnde oorlog in Zuid- Vietnam) een toespeling op de uitdr.: ‘We don’t see the end of the tunnel, but I must say
1. don’t think it is darker than it was a year ago, and in some ways lighter.’ De Tsjechische president Vaclav Havel sprak op 22 maart 1990 te Londen de historische woorden: ‘People have passed through a very dark tunnel at the end of which there was a light of freedom. Unex- pectedly they have passed through the prison gates and found themselves in a square. They are now free and they don’t know where to go.’ De uitdr. wordt ook in het Duits gebruikt: Licht amEnde des Tunnels sehen,meestal in de context van bezuinigingen.
Licht = oplossing. Soms zien politici licht aan het eind van de tunnel. Ze bedoelen dat ze na een slopend meningsverschil een mogelijkheid zien om tot overeenstemming te komen. (Marco Bunge: Politiek Woordenboek, 1985)
In Nederland dalen de tarieven voortdurend zonder dat er licht aan het einde van de recessietunnel zichtbaar is. (Trouw, 31/07/93)
Naarmate we met RTL 4 vorderden, werden we meer met de beperkingen van dat station geconfronteerd. We hebben geprobeerd een politiek programma te maken, we probeerden een kunstprogramma en het zal je niet ontgaan zijn dat geen van beide een groot succes is geworden. Dat was niet alleen een financiële zaak - ook al moet ieder programma bij ons zich in principe kunnen bedruipen. Er was geen licht aan het einde van de tunnel en we hebben er een punt achter gezet. (HP/De Tijd, 06/08/93)
2. het- gaat/de-engaan uit,wielerslang voor ‘men komt niet meer vooruit; de krachten zijn op’. Vgl. de lamp is uit, de batterijenzijn plat/leeg.
3. - uit, spot aan,gevleugelde uitdr., afkomstig uit de populaire spelshow ‘Eén van de acht’ (1969 - 1973) van Mies Bouwman. Tijdens een doodse stilte, voorafgegaan door dit verzoek, stelde zij de kandidaat drie vragen.
Licht uit, spot aan. Mies Bouwman bedacht en presenteerde het spel-met-de-lopende-band. (Joris Zomer: Televisie. Over Peppi en Kokki en Beavis en Butt-head, 1994)
Licht uit, spot aan en een daverend applaus voor Sergei Ivanov. 21 jaar nog maar, maar wel gezegend met 378 UCI-punten achter zijn naam. (Trouw, 17/01/97)
