1. alles uit de - halen,het uiterste van zichzelf vergen; een grote inspanning leveren. Ook wel tot onder in de kast gaan.Oorspr. wieler- slang, met het synoniem onder in de beugels rijden.De uitdr. is tegenw. ook gangbaar buiten wielerkringen, bijv. in het milieu van politici. Wim Kok gebruikte de zegswijze meermaals in 1989 tijdens de verkiezingen.
Jongens, alles uit de kast! (Rudolf Geel: Een eigentijds persoon, in: Intermagazine, november 1987) Terwijl de jammende jazzmusici nog een keer alles uit de kast haalden... (Harrie Jekkers en Koos Meinderts: Kunst met peren, 1988)
En als er dan iemand naast me blijft, probeer ik nog een keer te versnellen, alles uit de kast. (Vrij Nederland, 24/06/89)
Precies, dat is andere koek, dan wil je toch wel even alles uit de kast halen dacht ik. (Gregor Frenkel Frank: Patsers en prolurken, 1991)
Vorige week doken geruchten op dat de regering- Major tot onder in de kast wil gaan om haar [Margaret Thatcher] uit de weg te ruimen. (De Volkskrant, 17/05/91)
Het kabinet beschouwt deze 1 procent als grens en zal volgens Lubbers ‘alles uit de kast halen’ om de minima tegemoet te komen. (De Volkskrant, 25/04/92)
Je kan niet verwachten dat een renner van februari tot november alles uit de kast haalt. (Elsevier, 28/08/93)
Je kunt het, hè, alles uit de kast, hè, vandaag laatje het zien, hè. (Nieuwe Revu, 10/05/95)
2. in de - zitten,in de gevangenis zitten. Vnl. soldatentaal. In deze bet. al opgetekend in 1860, maar mogelijk veel ouder. Net als doos, dat in dezelfde zin gebruikt wordt, gezien als een voorwerp waarin iets bewaard wordt en vandaar overdrachtelijk voor ‘gevangenis’.
O, goddóme, goddóme als ik ’r ooit betrap sla ik ’r met d’r hersens tegen de keien, bega ik een moord, een móórd, magge ze me voor me leve in de kast stoppel (Herman Heijermans: Kamertjeszonde, 1898)
Als kraker loop jenu eenmaal het risico datje de kast in gaat. (De roerige wereld van Pistolen Paul, 1968)
3. uit de - komen,openlijk uitkomen voor zijn homoseksualiteit; meer algemeen ook ‘iets bekendmaken dat men vroeger verzweeg’. Ontleend aan het Engelse slang to come out of the closet.Het tegenovergestelde is in de kast‘een verborgen homoseksueel leven’. Een homo die zijn seksuele geaardheid voor de buitenwereld verborgen houdt, noemt men in het Amerikaanse slang een closet queen,in het Nederlands een cryptonichtof een stiekeme nicht.De vrouwelijke tegenhanger heet een kastgeval.
Als de bezetter weer komt, reken maar dat de homo’s dan weer de kast in gaan. (Haagse Post, 06/12/86)
Ooit was het homoseksuele leven bijzonder, zowel opgejaagd, vervolgd, als uitverkoren. Maar sinds de jaren zeventig is iedere televisiester gretig ‘uit de kast gekomen’ om ervan te getuigen hoe hij in de beslotenheid van de familiekring altijd al ‘op de barricaden heeft gestaan’, en de homoseksuele medemens is allang ingelijfd als een onschuldige gek... (Elsevier, 29/10/88)
Moeten homoseksuele politici uit de kast komen? Op dit moment is ‘outing’, oftewel uit de kast halen, bijna een rage aan het worden in Amerika. (Nieuwe Revu, 21/06/90)
De verleiding is groot om het bij dat begin te laten, genoegen te nemen met de paar stappen die hij nu buiten de kast durft te nemen. (René Stoute: Het grimmig genieten, 1991)
Populaire televisiesterren, die het toch moeten hebben van het getal en de grootste gemene deler, wisten niet, als ze toevallig homoseksueel waren, met wat voor schielijke kippedrift ze uit de kast moesten duiken. (Gerrit Komrij: Met het bloed dat drukinkt heet, 1991)
Vrouwen die van vrouwen houden, houden van k.d. lang, k.d. zegt trots dat ze lesbisch is, maar hoort wel bij een minderheid in de popmuziek. Koketteren met biseksualiteit is regel, maar openlijke homo’s vormen een uitzondering. Dus wordt er flink gespeculeerd: Had Mick Jagger iets met Eric Clapton? En wanneer komen George Michael en Whitney Houston uit de kast? (Nieuwe Revu, 23/06/93)
Vóór 1960 ontbreekt het idee dat lesbiennes ‘uit de kast’ moeten komen. (Vrij Nederland, 30/04/94)
Zelfs Freddie Mercury, wiens erotische voorkeur toch op z’n voorhoofd geschreven stond, durfde pas heel laat in z’n loopbaan volledig uit de kast te komen. (Nieuwe Revu, 11/05/94)
