Gepubliceerd op 21-06-2017

Falderappes

betekenis & definitie

krijg het

platte verwensing in de aard van krijg de pleuris; krijg de ziekte; val dood. Falderappesis een van oorsprong Amster- dams-joodse term (Poolse joden kenden het woord niet) om het lagere volk, het gepeupel of het schorremorrie mee aan te duiden: stuk falderappes!De herkomst is erg onzeker. Van Dale(1992) denkt aan Spaans-Portugees gual- drapa‘paardendrek’, en praat daarmee H. Beem (Sje-eriet. Resten van een taal,1967) na. Wellicht moet dan gedacht worden aan een bete-kenisverschuiving naar ‘minderwaardig stuk textiel’. Gualdrapahad in de Middeleeuwen ook de bet. ‘mantel; van mantel afhangend vod’. Volgens de auteur werd het woord met d of met tna luitgesproken en kende het Duitse Jiddisch de vormen galderappes(Hamburg) en chalderappes.Een andere mogelijke herkomst, eveneens verwijzend naar het textiel, is die van Frans valet dedrap‘lakenknecht’. Mogelijk had deze in vroeger eeuwen geen al te goede reputatie. Endt en Frerichs vinden deze verklaring evenwel dubieus. Ook een mogelijke afleiding van Frans chales rapéslijkt hun hoogst onwaarschijnlijk. Vandaag de dag wordt dit Bargoense (scheld)woord nog steeds en veelvuldig gebruikt (Gerrit Komrij, Lof der simpelheid,1988: ‘Het falderappes zweert bij al wat dom en lelijk is’); de verwensing komt men veel minder tegen, en dan alleen nog onder de arbeidersklasse.