Sasaniden - de afstammelingen van Sasan, vader van den Perzischen koning Ardasjir-Babeghan, die, door de Grieken Artaxerxes genoemd, in 226 den laatsten koning der Parthen, den Arsacide Artaban, overwon en het rijk der Parthen na een 480-jarig bestaan vernietigde. De dynastie der S. heerschte daarop over Perzië tot op de Arabische verovering (642) onder een groot aantal vorsten. In den aanvang had zij dikwijls te strijden met de Romeinen, evenals later met de Byzantijnen. Zoo nam de zoon van Ardasjir Sapor I den Romeinschen keizer Valerianus zelf gevangen (260).
Minder gelukkig was zijn naamgenoot Sapor II (310-379) in den strijd met Julianus, totdat deze aan een in den strijd bekomen wonde stierf (363). Verder noemen wij nog Behram V, genoemd Behram Gôr (420-438), den populairen held der Perzische sage, Khosrau Anosjarwân (531-578), een der beroemdste Oostersche vorsten, en Khosrau II Parwêz (590-626), den veroveraar van Syrië en Jeruzalem (614), die tenslotte door zijn eigen zoon werd omgebracht. Velen dezer vorsten hebben zich als stedenbouwers bekend gemaakt of, gelijk Sapor I, hun overwinningen door beeldhouwwerk in de rots vereeuwigd. Sommigen, zooals Khosrau I, stelden belang in kunst en wetenschap en lieten Grieksche en Indische werken in het toenmalige Perzisch (Pehlewi) vertalen. Op enkele uitzonderingen na traden zij als ijverige voorvechters van den godsdienst van Zarathoestra op en vervolgden Christenen en Manicheeën. Litt.: Christensen, l’Empire des Sasanides (1907).
