Oosthoek encyclopedie

Oosthoek's Uitgevers Mij. N.V (1916-1925)

Gepubliceerd op 12-01-2019

Pigment

betekenis & definitie

Pigment, - kleurstof, welke aan het lichaam of aan deelen van dit de karakteristieke kleuren kunnen geven (b.v. de huid, de haren, het regenboogvlies van het oog, enz.) ; deze kleurstoffen zijn aanwezig in den vorm van kleine korreltjes in een bijzonder soort van cellen, de pigmentcellen; deze pigmentcellen vindt men in de meest verschillende organen, het talrijkst in de huid- en haarorganen ; bij sommige ziekten kunnen zij sterk toenemen. Er zijn verschillende soorten van zulke kleurstof-dragende cellen, ook wel Chromatophoren genoemd. Het meest verspreid komen zulke voor, die in haarfijn vertakte uitloopers zwarte of bruine kleurstofkorrels bezitten (melanophoren). Bij vele dezer pigmentcellen is een verplaatsing der kleurstofkorrels, onder invloed van het zenuwstelsel, aangetoond; deze korrels kunnen samenvallen in het centrum der cellen of zich in de fijnste vertakkingen verspreiden.

De verschijnselen van kleurenwisseling (Chamaeleon en vele andere dieren) zijn op dergelijke wisselende toestanden der kleurstofkorrels terug te brengen, waardoor zeer verschillende donkere tinten en nuances kunnen optreden. Andere pigmentcellen bevatten roode of gele korrels ; sommige ook guanine-kristallen, waardoor zij een witte kleur bezitten (leucophoren). De kleur van haren, vederen, enz. wordt echter niet altijd door pigment veroorzaakt, maar dikwijls door de structuur der oppervlakte, die oorzaak kan zijn van eigenaardige breking en terugkaatsing van het licht.