Harmonistiek, het pogen om uit dogmatische motieven te komen tot een leven van Jezus, waarin al de mededeelingen der synoptische evangeliën harmonieerden. Het is mislukt en thans algemeen opgegeven. Reeds de afschrijvers der handschriften van de evangeliën trachtten door kleine veranderingen verschilpunten weg te strijken. Daaraan zijn tal van varianten te wijten, die later door de tekstkritiek achterhaald zijn.
Men behoeft daarom niet te spreken van „harmonisch geknoei”. Degenen, die toen veranderingen aanbrachten, waren doorgaans te goeder trouw daarmee bezig. Zoo zijn er nog, die de tempelreiniging bij Joh. aan het begin, door de synoptici op het einde geplaatst, tweemaal boeken. Osiander (1498—1552) nam in zijn Evangeliënharmonie aan, dat Jaïrus’ dochter meer dan eens uit de dooden was opgewekt. Jezus had de demonen een keer uit een, eens uit twee menschen in de zwijnen laten varen.
