Foscolo - (Ugo), Italiaansch dichter, 1778 — 1827, geb. op Zante, één van de Ionische eilanden. Zijn vader was een Venetiaansch dokter, die zich daar gevestigd had, zijn moeder een Grieksche. De familie vestigde zich later in Spalato in Dalmatië, waar F. zijn eerste onderwijs in het Seminarium kreeg. Toen zijn vader in 1788 stierf, ging zijn moeder naar Venetië en hij werd naar Zante teruggestuurd.
Hij zette er zijn studiën voort, leerde o.a. oudGrieksch, maar was een slechte, ongedisciplineerde leerling. Na eenige jaren ging hij naar zijn moeder. Venetië heeft hij altijd als zijn vaderstad beschouwd. Wat zijn politieke ideeën betreft, was F. democraat. Hij verwachtte veel van Napoleon en was verontwaardigd en diep teleurgesteld, toen deze door het verdrag van Campoformio Venetië aan Oostenrijk afstond (Oct. 1797). In het voorjaar van dat jaar had F. dienst genomen te Boulogne in het leger van de Cispadaansche republiek. Later, in 1799, heeft hij aan verscheiden groote slagen tegen de Oostenrijkers en Russen deelgenomen en werd meer dan eens gewond. Van 1804—1806 behoorde hij tot de Italiaansche afdeeling van het Fransche leger.
In 1808 werd F. tot professor in de Italiaansche welsprekendheid aan de universiteit van Pavia benoemd, maar kort daarna werd de leerstoel opgeheven. Nadat de kansen van Napoleon gekeerd waren, deden de Oostenrijkers hem verschillende aanlokkelijke aanbiedingen, maar hij nam deze niet aan en verliet Italië. Eerst ging hij naar Zwitserland en in 1816 naar Engeland. In Londen werd hij in ?t begin erg gevierd, maar spoedig stak hij zich in schulden. Een vriend vond hem in zeer treurige omstandigheden en bracht hem naar een dorp aan den oever van de Theems. Daar stierf hij in 1827. In 1871 liet het Italiaansche gouvernement zijn stoffelijk overschot naar Florence naar de kerk Santa Croce brengen. Van Foscolo’s werken is o.a. heel beroemd zijn roman Ultime lettere di Iacopo Ortis, waarvan de definitieve uitgave in 1802 verscheen.
In dit boek, dat vol hartstocht en sombere sentimentaliteit is, heeft de schrijver zichzelf gelegd. Iacopo Ortis is Ugo Foscolo na Campoformio. Ook in de liefdesgeschiedenis van den held vinden wij veel van F.’s persoonlijke ervaringen terug. Het werk bevat prachtige beschrijvingen. De oden A Luigia Pallavicini caduta da Cavallo (1800) en All’ Amica risanala (1802) munten uit door den buitengewoon mooien vorm. Op dezen, evenals op F.’s meesterwerk I sepolcri (1807) en op een gedicht, waaraan hij zijn laatste jaren heeft gewijd, en dat onvoltooid is gebleven, Le Grazie, heeft de Grieksche poëzie invloed gehad.
Het gedicht I Sepolcri is geïnspireerd door een wet, die verbood, de graven van illustre burgers door uiterlijke teekenen van die van de gewone menschen te onderscheiden. De dichter zegt, dat de laatste rustplaatsen van beroemde mannen de menschen tot goede en groote daden aansporen. We bezitten enkele treurspelen van F., die weinig succes hebben gehad. Ten slotte hebben wij van hem litteraire en politieke verhandelingen, o.a. de inaugureele rede, die hij gehouden heeft, toen hij het professoraat in Pa via aanvaardde: Dell' origine e dell' Uffizio della Letleralura en veel brieven b.v. de Lettera apologetica, die na zijn dood in Londen is gevonden en waarin hij zijn stormachtig, ongedisciplineerd leven en zijn politieke houding verdedigt. — Litteratuur: Giuseppe Chiarini, Vita di Ugo Foscolo, (G. Barbero, Firenze).
