Oosthoek encyclopedie

Oosthoek's Uitgevers Mij. N.V (1916-1925)

Gepubliceerd op 19-01-2019

Enthousiasme

betekenis & definitie

Enthousiasme - geestdrift (van „entheos”, door een god bezield) is die vreugdevolle verheffing der ziel en verhooging harer krachten, die intreedt door iets objectiefs (een edele daad, kunstwerk, wetenschappelijke praestatie, enz.), dus bij iemand, die levendig door de heerlijkheid eener Idee is aangegrepen. — In de oude wereld werd het e. als eene buitengewone gave gewaardeerd, zoowel in de godsdienstige als in de wijsgeerige sfeer, bepaaldelijk in de mysterie-godsdiensten en het Platonisme en Neo-platonisme. Intusschen wisselt hierbij het e. af met ecstase: in het eerste geval echter is de godheid in den mensch werkzaam, in het tweede de mensch buiten zich zelf in de godheid verplaatst. In zooverre is het één het omgekeerde van het ander, maar het verschil valt weg in zooverre godheid en mensch geacht worden eigenlijk, wezenlijk één te zijn.

In het Christendom wordt deze buitengewone bezieling vertegenwoordigd door de Montanisten, de Broeders van den vrijen geest, de Ana-baptisten, de Irvinganen en verwante sekten, bepaaldelijk in Amerika. W. James, Varieties of religious experience (Gifford Lect. 1901-02), Rufus M. Jones, Studies in mystical Religion, London 1909.

< >