Eengeboren

betekenis & definitie

Eengeboren - Zoon. Jezus wordt in het N. T.meermalen E. Z. genoemd: Joh. 1 : 14,18, 3:16,18, 1 Joh. 4 : 9. Hierdoor wordt hij gesteld tegen-over de menschen, die door het geloof tot Zonenvan God kunnen worden. In het gewone leven isiemands E. Z., hetzelfde als zeer geliefde zoon.De begrippen e. en geliefd wisselen dan ookin de bijbeltaal af, doordat de LXX het eenewoord door het andere weergeeft. Voor de be-teekenis van E. Z. in het algemeen vgl. Lk.7 : 12, 8 : 42, 9 : 38, Hebr. 11 : 17. In de kerke-kelijke theologie is deze uitdrukking van grootbelang geworden, omdat zij de bijzondere be-trekking, waarin Jezus tot den Vader staat,niet alleen als eene van gezindheid (liefde), maarook van bestaan (wezen) opvat. In zooverrewordt de Zoon beschouwd als deel hebbende aan het eeuwige, ondeelbare wezen van denVader, zoodat Hij evenals de Vader God is, enomdat van twee Goden geen sprake kan zijn,dus éen en dezelfde, eenige God. Vandaar ookeeniggeboren Zoon. Toch wordt Hij tegelijkals Zoon van den Vader onderscheiden. Ditwordt aangeduid door de uitdrukking geboren,wél te onderscheiden van gemaakt. Wat gemaaktis, is werk van den Schepper, dat wel iets vanHem uitdrukt, maar dat niet tot Hem zelf,zijn wezen, behoort, terwijl wat geboren is uitden Vader het wezen van den Vader in zich heeft.Dit noemde men de eeuwige geboorte. De be-trekking tusschen V. en Z. wordt dus nietphysisch (als lichamelijk-natuurlijk), ook nietalleen ethisch (als eene van gezindheid), maarvóör alles metaphysisch, ontologisch (als eenevan zijn, wezen) opgevat. De Jezus, zooals Hijop aarde een menschelijk leven leidt, is ,niet deZoon van God zonder meer, maar deze Zoonmensch-, vleesch-geworden, d. i. met de mensche-lijke natuur verbonden. Zoo de leer der R.K.,Gr. K. en Prot. Kerken. In de laatste is echterde uitdrukking E. Z. door velen allengs beperkttot den zin: bijzonder nauw met God verbondendoor eenheid van gezindheid (zoo Ritschl enzijne school, de jongere evangelischen en velemodernen ten onzent). Dit in verband met descheiding van wetenschap (speciaal wijsbegeerte)en godsdienst, waarbij de laatste zich bepaalttot gezindheid, stemming, handeling. Zie GillisPson Wetter, Der Sohn Gottes; eine Unter-suchung ü. den Charakter u. die Tendenz desJoh. Evang., zugleich ein Beitrag zur Kenntnissder Heilandsgestalten der Antike (1916); A.Schatter, Jesu Gottheit u. d. Kreuz (1913).