Oosthoek encyclopedie

Oosthoek's Uitgevers Mij. N.V (1916-1925)

Gepubliceerd op 13-12-2018

Demping

betekenis & definitie

Demping (natuurk.), invloed, waardoor de kinetische energie eener beweging, in het algemeen de intensiteit van een verschijnsel, wordt verminderd. In het bijzonder wordt van d. gesproken bij periodieke bewegingen resp. verschijnselen, waarvan de amplitudo met den tijd vermindert. Van een slinger worden b.v. de slingeringen voortdurend kleiner tengevolge van den weerstand der lucht en de wrijving in het ophangpunt, zoodat na verloop van een voldoend langen tijd de slinger tot stilstand komt. Van alle trillende bewegingen wordt de energie ten slotte door d. uitgeput.

Eene trillende snaar b. v. geeft hare energie in den vorm van geluid aan de omringende lucht af, de lucht heeft dus eene d. van de beweging tengevolge. In geval van d. wordt de kinetische energie ten slotte in warmte omgezet. De kracht of het koppel, waardoor de d. veroorzaakt wordt, kan gewoonlijk evenredig worden gesteld aan de snelheid resp. hoeksnelheid der beweging, ofschoon deze onderstelling slechts eene benadering beteekent. Is de d niet al te sterk, dan nemen de opeenvolgende amplitudines volgens eene meetkundige reeks af; de natuurlijke logarithmus van de verhouding van twee opeenvolgende waarden der amplitudo wordt het logarithmisch decrement genoemd. — Behalve bij mechanische en geluidstrillingen treedt ook d. op bij electrische trillingen in geleiders, waar ze veroorzaakt wordt door den weerstand en eventueele verdere energieverliezen. De oorzaak der energieverliezen, die bij deze trillingen op den weg der electrische vonk plaats hebben, wordt doorgaans als vonkdemping aangeduid, in tegenstelling met de d., die een gevolg is van de ontwikkelde warmte in de metalen geleiders. Worden electrische trillingen in de omgevende ruimte uitgezonden, dan heeft er tevens eene d. tengevolge van uitstraling plaats; immers de uitgezonden trillingen vertegenwoordigen eveneens eene zekere hoeveelheid energie (stralingsdemping). Zulks doet zich b. v. voor bij de trillingen in de antennen, die voor de draadlooze telegraphie worden gebezigd. — Ook bij de trillingen der electronen, die ter verklaring van de dispersie- en absorptieverschijnselen binnen het atoom worden ondersteld, wordt doorgaans eene d. aangenomen, waarvan dan de absorptie afhangt, en die de omzetting van stralende energie in warmte bewerkt.— Demping van eene telefoongeleiding noemt men de vermindering van de in de ontvangende telefoon waargenomen geluidsterkte tengevolge van de electrische eigenschappen en lengte van de geleiding. De d. is voor de hoogere geluidstrillingen grooter dan voor de lagere, zoodat eene misvorming van het gesprokene woord ontstaat.