Oosthoek encyclopedie

Oosthoek's Uitgevers Mij. N.V (1916-1925)

Gepubliceerd op 19-01-2019

Wrijving

betekenis & definitie

Wrijving - 1) glijdende, bij verschuiving van vaste lichamen t. o. v. elkaar, kan gelijk gesteld worden aan het product van den loodrechten druk, dien de lichamen op elkaar uitoefenen, met een constant, die afhangt van den aard der oppervlakken en de wrijvingscoëfficiënt genoemd wordt. Bij beweging werkt de w. steeds in een richting tegengesteld aan de beweging. De kracht, noodig om een beweging te doen beginnen, is in het algemeen grooter dan de w., wanneer de beweging eenmaal bestaat.

2) Rollende w. treedt op, wanneer twee lichamen over elkaar rollen. Het koppel van de rollende w. is dan gelijk aan den loodrechten druk, vermenigvuldigd met den coëfficiënt van de rollende w. Ook hier is het koppel, dat bij de rollende beweging optreedt, in het algemeen kleiner dan het koppel, noodig om de beweging te doen ontstaan. Doordat de r. w. gepaard gaat met een deformatie der over elkaar rollende oppervlakken en deze hierbij gedeeltelijk over elkaar schuiven, is de r. w. grootendeels terug te brengen tot glijdende w.
3) Borende w. vindt plaats, wanneer een draaiend lichaam met een klein oppervlak tegen een rustend lichaam drukt, b.v. een tol op den grond. In dat geval kan het wrijvingskoppel gelijkgesteld worden met het product van den loodrechten druk en den coëfficiënt der b. w. Ook deze b. w. is grootendeels tot glijdende w. terug te brengen.
4) Inwendige w. treedt op bij beweging van een lichaam door een vloeistof of een gas en in het algemeen bij beweging van vloeistoffen of gassen. Eveneens is hiervan sprake bij vormveranderingen van plastische vaste lichamen. (Zie VISCOSITEIT). — Bij gebruik van smeermiddelen bestaat de w. uit inwendige w. van de vloeistof, die tot smering dient, aangezien de vaste lichamen, die zich ten opzichte van elkaar bewegen, tengevolge van de capillaire eigenschappen van de smerende vloeistof, door een dun laagje dezer vloeistof van elkaar gescheiden zijn. De wijze, waarop deze vloeistof zich beweegt, vormt voor elk bijzonder geval een hydrodynamisch probleem.