Contrapunt - een onmisbaar element en een zeer moeilijk deel van de hoogere muzikale studie. De eenvoudigste definitie van het woord C. zou kunnen zijn: de kunst aan een gegeven muzikalen volzin een anderen toe te voegen, die, samen met den eersten klinkend, daarmee, wat betreft de harmonie, moet overeenstemmen, maar toch den indruk van volstrekte zelfstandigheid maken moet. In tegenstelling dus met de Harmonieleer, die leert bij elken toon de daarin latent aanwezige akkoorden (harmonieën) te voegen, eene quasi-verticale handeling, leert het C. twee of meer horizontaal loopende muzikale stemmen, zóó in te richten dat zij samen harmoniëeren. Oorspronkel. werd deze tak van de toonkunst „Discanteeren” genoemd (van Discantus = Tegenzang); later kwam de naam C. in gebruik.
Deze — opgekomen in den tijd, dat het notenschrift uit punten bestond — beteekent niets anders dan punt tegen punt of noot tegen noot, stelt dus in het licht de gelijkwaardige beteekenis van elke noot in elke stem. Men onderscheidt enkel en dubbel C. ; het laatste duidt aan, dat de verschillende stemmen van een muziekstuk zóó moeten zijn ingericht, dat zij van plaats kunnen verwisselen (b.v. de sopraan-partij zou door den tenor moeten kunnen overgenomen worden, en omgek.) zonder dat verkeerde samenstellingen of botsingen ontstaan. Het imiteerende C. vindt zijne toepassing in de Kanon en de Fuga. Het aantal leerboeken van het C. is legio; de voornaamste en meest gezaghebbende schrijvers zijn Fux, Albrechtsberger, Cherubini, Richter en Riemann.
