Oosthoek encyclopedie

Oosthoek's Uitgevers Mij. N.V (1916-1925)

Gepubliceerd op 15-11-2018

Champagne

betekenis & definitie

Champagne - het landschap C. vormt een gedeelte van het Oostelijk deel van het Seinebekken, en wel dat, waarvan de bodem tot de krijtformatie behoort. De Oostelijke helft is de „vochtige Champagne”, nl. met voor water ondoordringbaren oud-cretaceïschen bodem, uit kleiige en zandige gronden bestaande. Hiertoe behoort o. a. het in den laatsten oorlog veel genoemde Argonne-woud* (tot 346 M. hoog), dat zich ten Westen van Verdun, tusschen Aire en Aisne, uitstrekt. Het breedere Westen, de Champagne pouilleuse (luizige Champagne, een scheldnaam, om de onvruchtbaarheid van den bodem boven op de krijtplateau), bestaat uit jongere, witte krijtkalk.

Het verheft zich in zijn O.-grens in een steilen rand („escarpement”) tot ± 100 M. betr. hoogte, ± 200 M. boven de zee; deze loopt halvemaanvormig van den linker-oever van de Aisne tot het dwarsdal van de Yonne. De oppervlakte is een eentonige, onvruchtbare, dunbevolkte, vroeger bijna boomlooze, hoogvlakte, die Westwaarts tot aan het eoceene escarpement van Brie, tot ± 60 M. boven zee, afdaalt. In de laatste 100 jaren zijn in vele streken groote dennenwouden aangeplant en in den jongsten tijd is veel gedaan voor aanleg van vloeiweiden en bemesting. De Aisne en zijn bijrivieren, de Marne, Seine en Yonne, stroomen dwars door het plateau; in de dalen dier rivieren en tegen den W.-rand gedijt de beroemde wijn; op het plateauvlak ziet men slechts armoedige akkers en schapenweiden. De naar ’t O. steile escarpements vormen natuurlijke bastions, die voor de verdediging van Frankrijk zeer gewichtig zijn.

De voormalige provincie C. bestond uit eigenlijk C. (26000 K.M.2), waaruit geheel of gedeeltelijk de departementen Ardennes, Aube, Marne, Haute-Marne, Seine-et-Marne, Yonne en Meuse zijn gevormd, en verder uit het vorstendom Sedan en de landschappen Châlonnais en Sénonais. Sedert de 11e eeuw was C. een graafschap. Graaf Thibaut van C. werd in 1234 koning van Navarre. Door het huwelijk van Filips IV van Frankrijk met Jeanne van C. kwam het graafschap in 1284 tijdelijk aan de Fransche kroon. Lodewijk X, koning van Frankrijk en graaf van C., werd in het laatste gewest door zijn dochter Jeanne II opgevolgd, die haar rechten echter in 1328 aan Filips VI afstond.