Aisne - 1) departement in het N. van Frankrijk, ontleent zijn naam aan de rivier Aisne; het omvat gedeelten van Isle-de-France, Brie en van Z.-Picardië en beslaat een oppervlakte van 7400 K.M.2, met 530.000 bewoners. De landbouw is het voornaamste middel van bestaan in dit dep., hetwelk tot het vruchtbaarste deel van Frankrijk behoort. Koren en beetwortelen worden verbouwd op de kalkplateaux van St. Quentin; wijnbouw vindt men langs de Marne, weiden in Thiérache; de gunstige ligging tusschen Parijs en het N. steenkoolbekken en de vele middelen van verkeer bevorderen zeer den handel.
Katoen- en wolindustrie om St. Quentin; glasblazerijen en chemische producten te St. Gobain en Chany. De hoofdstad van het dep. is Laon. — 2) rivier in Frankrijk, die bij Bar-le-Duc in het Argonnenwoud ontspringt, door Champagne en Aisne loopt, langs de steden Saint-Menehould, Rhétel en Soissons, (bij welke laatste stad zij het water van de Vesle opneemt) en na een loop van 280 K.M., waarvan 117 K.M. bevaarbaar, bij Compiègne in de Oise uitmondt. De Aisne speelde een voorname rol in den wereldoorlog 1914/19... Nadat op 5 September de Duitsche legers tot in de lijn Parijs-Verdun waren opgerukt en hunne voorhoeden zelfs hier en daar de Marne reeds hadden overschreden, besloot de Fransche opperbevelhebber, de generaal Joffre, op 8 September tot het offensief over te gaan en ontbrandde de lslag aan de Marne, waarna de Duitsche rechtervleugel (het 1e Leger onder generaal Von Kluck), in het front en op de flank bedreigd door het 6e Fransche Leger onder den generaal Manoury, naar de Aisne terugtrok, welke beweging weldra door de overige Duitsche legers moest worden gevolgd. In de week van 13-19 September zetten de Franschen en Engelschen het offensief voort en had de slag aan de Aisne plaats, waarin de Duitschers echter hardnekkig stand hielden. Sedert dien hadden hier slechts stellinggevechten plaats en vormde de benedenloop van de Aisne een deel van het uitgestrekte front, waarin de tegenstanders maandenlang in loopgravenoorlog tegenover elkaar lagen.
