Areometer - vochtweger, toestel ter bepaling van het soortelijk gewicht van vloeistoffen en vaste stoffen. Er worden twee soorten onderscheiden de a. van constant volume, en de a. van constant gewicht. Tot de eerste soort behoort de a. van Nicholson, bestaande uit een hol, cylindrisch en aan beide zijden kegelvormig uitloopend, metalen vat, dat van onderen een eenigszins zwaar emmertje draagt, en van boven voorzien is van een steel, waarop een schaaltje bevestigd is; het geheel is zoodanig geconstrueerd, dat het in niet te zware vloeistoffen rechtstandig kan drijven, waarbij het schaaltje boven de vloeistof uitkomt. Op den steel is een index aangebracht.
Bij de bepaling van het soortelijk gewicht eener vloeistof worden op het schaaltje zooveel gewichten geplaatst dat de a. tot den index in de vloeistof zinkt. Is het volume van den A. tot den index V, zijn gewicht, P0, dat van de op het schaaltje geplaatste gewichten P1, dan volgt uit de wet van Archimedes de betrekking V·s = P_0+P_1, als s het soortelijk gewicht der vloeistof is. De bewerking wordt daarop herhaald met eene vloeistof van bekend soortelijk gewicht s0, b.v. water. Moet dan het gewicht P op het schaaltje worden geplaatst, om den A. tot den index te doen inzinken, dan bestaat de betrekking V·s_0 = P_0+P.Uit beide vergelijkingen wordt verkregen s=s_0⋅(P_0+P_1)/(P_0+P). Ter bepaling van het soortelijk gewicht van een vast lichaam wordt dit eerst op het schaaltje gelegd en verder hierop zooveel gewichtsstukken, tot de a. tot aan den index inzinkt. Wordt vervolgens het lichaam weggenomen en vervangen door zooveel gewichten, tot de index wederom met den vloeistofspiegel gelijk staat, dan geeft het verschil der beide wegingen het gewicht P van het lichaam in de lucht. Op dezelfde wijze kan, door bij eene derde weging het lichaam in het onderste emmertje te leggen, uit het verschil van de eerste en de derde weging het gewicht P1 van het ondergedompelde lichaam worden bepaald. Is het soortelijk gewicht van het lichaam s, dat van de vloeistof s0, terwijl het volume van het lichaam door V wordt voorgesteld, dan volgen uit de wet van Archimedes de betrekkingen P=V·s en P^1=V·(s-s_0), waaruit volgt s=s_0⋅P/(P-P^1 ). De a. van Fahrenheit verschilt daarin van dien van Nicholson, dat het holle cylindrische lichaam van glas is vervaardigd, en van onderen met kwik bezwaard. Er bevindt zich geen emmertje aan, wel van boven een schaaltje.
Deze a. dient dan ook uitsluitend ter bepaling van het soortelijk gewicht van vloeistoffen. De a. van constant gewicht bestaat eveneens uit eene, van onderen met kwik bezwaarde, aan beide zijden gesloten glazen buis, is echter niet voorzien van een schaaltje voor gewichtsstukken. Daarentegen is de buis zoodanig verdeeld, dat het ondergedompelde volume onmiddellijk kan worden afgelezen. Bedraagt dit in de te onderzoeken vloeistof V, in eene vloeistof van bekend soortelijk gewicht s0 echter V0 dan is het gezochte soortelijk gewicht s=〖s_0⋅V_0/V〗_ Een dergelijke a., waarbij het volume van het ondergedompelde deel wordt afgelezen, wordt ook wel volumeter genoemd. Soms is op de verdeeling onmiddellijk het soortelijk gewicht der vloeistof af te lezen; de a. wordt dan densimeter genoemd. In andere gevallen kan voor bepaalde vloeistofmengsels het gehalte aan één der beide bestanddeelen onmiddellijk worden afgelezen.
Zoo zijn er a. geconstrueerd om het gehalte van verdund zwavelzuur (deze worden voor accumulatoren gebezigd), of om de concentratie van mengsels van alkohol en water (alkoholometer) te bepalen. Door Beaumé is een veelvuldig gebruikte a. geconstrueerd; deze heeft eene betrekkelijk willekeurige schaalverdeeling, waarvan de onderdeelen als „graden Beaumé” worden aangeduid. Er zijn twee uitvoeringen van, ééne voor vloeistoffen zwaarder dan water, de andere voor vloeistoffen lichter dan water. Over het geheel is de nauwkeurigheid, die met behulp van een a. ter bepaling van het soortelijk gewicht kan worden verkregen, niet zeer groot. De capillaire werking, waardoor de a. in verschillende vloeistoffen met eene ongelijke kracht naar beneden wordt getrokken, vormt steeds eene bron van fouten. Grootere nauwkeurigheid wordt bereikt met de hydrostatische balans.
