Oosthoek encyclopedie

Oosthoek's Uitgevers Mij. N.V (1916-1925)

Gepubliceerd op 24-01-2019

Gewicht

betekenis & definitie

Gewicht - 1) (natuurk.), kracht, waarmede de aarde een lichaam aantrekt. Om twee redenen is deze kracht aan den aequator kleiner dan aan de polen der aarde; in de eerste plaats is de afstand tot het middelpunt der aarde aan de polen kleiner dan aan den aequator (zie AFPLATTING) ten gevolge waarvan de zwaartekracht er grooter is. In de tweede plaats werkt aan den aequator de centrifugaalkracht, die tengevolge van de draaiïng der aarde ontstaat, de zwaartekracht tegen, waardoor het g. vermindert.

Beide oorzaken te zamen veroorzaken een verschil in g. van ongeveer 1/2000 tusschen aequator en pool. — 2) (wisk.). Duidt men de coëfficiënten van een algebraïsche vergelijking of vorm aan door symbolen, die aanwijzen bij welke macht de coëfficient behoort. Bij geschikte keuze der symbolen kan men bereiken, dat die uitdrukkingen in de coëfficiënten, die bijzondere beteekenis hebben voor de theorie dier vergelijkingen en vormen, in ’t bijzonder de z.g. invarianten, de eigenschap hebben, dat in elke term de som van de indices der symbolen hetzelfde getal oplevert. Dit getal heet dan het gewicht (c.q. van den invariant). — 3) (handelst.). Bij koop van goederen bij het gewicht, het getal of de maat, blijft het risico, behoudens beding van het tegendeel, bij den verkooper, totdat weging, telling of meting heeft plaats gehad (art. 1497 B.W.). — Bij vervoer van goederen over zee (volgens art. 755 K. geldt het niet bij de binnenvaart) moet het cognossement de hoeveelheid en de getallen der te vervoeren goederen vermelden (art. 507 K.). Wanneer echter de ingeladen goederen den schipper niet toegeteld, toegewogen of toegemeten zijn, heeft deze het recht op het cognossement aan te teekenen, dat hem de soort, het getal, het gewicht of de maat onbekend zijn (art. 513 K.). Eene dergelijke clausule beperkt niet de verplichting van den schipper, uit te leveren wat is ingeladen, maar heeft ten gevolge, dat hij niet instaat voor de juistheid van de opgaven in het cogn., zoodat daaraan tegen hem geen bewijs kan worden ontleend (verg. arrest H.R. 27 Mei 1904 W. 8072). — In alle gevallen, waarin de schipper voor getal, maat of gewicht aansprakelijk is, of anderszins daarbij belang heeft, kan hij vorderen, dat de telling, meting of weging bij de lossing gedaan worde (art. 382 K.). — In alle gevallen, waarin de vracht voor getal, maat of gewicht bedongen is, heeft de vervrachter het recht om de telling, meting of weging, dadelijk, bij de lossing te vorderen (art. 491 K.). — Wanneer, in dit geval de goederen ongeteld, ongemeten of ongewogen van boord worden geleverd, is de ontvanger bevoegd om zelfs door het getuigenis van de personen, welke hij tot afhaling en opslag heeft in het werk gesteld, van de eenzelvigheid van het goed, het getal, de maat of het gewicht te doen blijken (art. 492 K.). — Zie verder GEWICHTEN en MATEN EN GEWICHTEN.