Grieks filosoof, *ca.50 Frygië, ♰ca.138 Nikopolis(?). Epiktetos was aanvankelijk slaaf te Rome, maar hij werd vrijgelaten.
In 94 met andere filosofen door keizer Domitianus verbannen, vestigde hij zich als leraar te Nikopolis (Epeiros). Flavios ➝Arrianos, die later zijn voordrachten optekende, volgde daar zijn lessen. In zijn filosofie keerde Epiktetos terug tot de beginselen van de oude ➝Stoa en dus ook tot het strikte panteïsme, dat hij althans in theorie verdedigde; zijn soms bijna theïstisch klinkende interpretatie van het stoïsche godsbegrip (hij noemt God ook Vader) wijst echter toch wel op de aanwezigheid van platoniserende elementen. Zijn leer is (evenals trouwens het gehele ➝stoïcisme) op de praktijk gericht. Hoewel theoretische kennis niet te verachten is, dient men de filosofie toch allereerst te beoefenen teneinde een beter mens te worden. De mens moet daartoe vooral nagaan, wat wel en wat niet in zijn macht ligt.
Tegenover datgene wat zijn macht te boven gaat, dient hij zich onafhankelijk te gedragen. Epiktetos kende als hoogste gebod: verdragen en verzaken. Zijn filosofie vertoont een sterk sociale inslag: uit zijn lessen blijkt een ernstige zorg voor het heil van zijn medemensen, m.n. voor dat van zijn leerlingen. Zijn levensstijl was eenvoudig en doortrokken van een diepe godsdienstzin. Van de acht boeken notities van Arrianos zijn er nog vier over; verder kent men het beroemde Encheiridion (handboekje), dat in vele talen vertaald is en waardoor Epiktetos wellicht het meest bekend geworden is. Uitgaven: De colleges van Epictetus, door D.
Hesseling (1931); Epictetus. Het eerste boek der Diatriben, door H. Stellwag (1933); Enchiridion, Zedekundig handboekje, door D. Scheurleer (5e dr. 1949); Epictetus. The discourses, the manual and fragments, door W. Oldfather (2e dr. 1959; met Eng. vert.).LITT. I. Bonforte, The philosophy of Epictetus (1955), B. Hijmans, Askèsis, notes on Epictetus’ educational system (1959); J. Moreau, Epictète ou le secret de la liberté (1964); J. Xenakis, Epictetus. Philosopher-Therapist (1969).
