alle voorwerpen die door mensen worden achtergelaten of weggeworpen op plaatsen die daarvoor niet bestemd zijn of daar onbedoeld terechtkomen als gevolg van menselijke handelingen.
Het zwerfvuil bestaat vooral uit verpakkingsmateriaal, puin, etensresten enz. Zwerfvuil is vooral ontsierend in parken en natuurgebieden. Daarnaast trekken plaatsen waar veel zwerfvuil ligt ongedierte aan zoals ratten, muizen, wespen. Zwerfvuil, waarvan rond 1980 per jaar ca. 350000 t in het milieu werd achtergelaten, is voor de helft afkomstig van recreatie en voor de andere helft van verkeerde handelingen bij verwerking van huis- en bedrijfsvuil, bij goederenoverslag en het beladen van vrachtwagens. Omdat zwerfvuil verspreid voorkomt op vaak lastig bereikbare plaatsen, zijn de opruimkosten ervan ongeveer tienmaal zo hoog als die van het verwijderen van huisvuil. Het is dus van belang zwerfvuil te voorkomen. Dit gebeurt door het treffen van goede voorzieningen, zoals afvalbakken, op plaatsen waar recreanten komen en mensen bewust maken van het probleem door voorlichting te geven over oorzaken, verwijderingskosten, de gevolgen van de vervuiling.
In het kader van de Afvalstoffenwet moeten alle Ned. gemeenten een afvalstoffenverordening hebben. De Vereniging van Ned. Gemeenten heeft ten behoeve van de gemeenten een Modelafvalstoffenverordening uitgegeven, waarin artikelen over het voorkomen van zwerfvuil zijn opgenomen.
De term zwerfvuil wordt in de Belg. wetgeving voor het eerst gebruikt in het besluit van de Vlaamse Executieve van 21.4.1982.
De exploitant van vuilverwijderingsinstallaties wordt daarin verplicht om ten minste eenmaal per week het zwerfvuil langs de omheining en tussen de beplanting te verwijderen.
