Gepubliceerd op 01-12-2020

ongedierte

betekenis & definitie

alle diersoorten die het milieu, de gezondheid en/of de veiligheid van mens en huisdieren kunnen bedreigen en/ of door hun aantallen hinder veroorzaken. Tot ongedierte rekent men knaagdieren, insekten en andere geleedpotigen.

Tot de knaagdieren behoren bruine en zwarte rat, huis- en veldmuis en woelrat; tot de insekten en geleedpotigen kakkerlakken, vlooien, kevers en mieren. Welke soorten men als ongedierte beschouwt, is vaak sterk door de cultuur bepaald. Zo is de kakkerlak in sommige landen geaccepteerd, maar in Nederland wordt dit insekt tot ongedierte gerekend.De gezondheid wordt bedreigd door b.v. ratten en muizen; deze kunnen lijden aan besmettelijke ziekten waarvoor mens en huisdier vatbaar zijn. Soms wordt een ziekte overgebracht, zonder dat de drager zelf ziek is, b.v. pest, paratyfus en de ziekte van Weil. Vooral de bruine rat is overbrenger van dierenziekten. Bij varkens kan trichinose voorkomen als gevolg van eten van uitwerpselen van met trichninen (soort rondwormen) besmette ratten. Besmetting bij de mens komt tot stand door het eten van besmet varkensvlees. Andere door ratten en muizen verspreide dierenziekten zijn b.v. pseudovogelpest, brucellose en varkenspest.

Ook insekten en mijten zijn in staat ziekten op mens en dier over te brengen. Dat kan indirect plaatsvinden door verspreiding van besmet materiaal via monddelen en beharing van het insekt, of indirect gebeuren door bijten of steken. De overlast wordt vooral veroorzaakt door insekten en mijten met een angel of brandharen. Vlooien, mijten en wandluizen kunnen de huid binnendringen en jeuk en allergische reacties teweegbrengen. Overlast ontstaat vaak door gebrekkige hygiëne.

Schade ontstaat vooral door het knagen van ratten en muizen aan voorraden van (levensmiddelen)bedrijven, materialen, isolatiemateriaal, kabels e.d. Ook insekten veroorzaken schade aan goederen en materialen, gebouwen, grondstoffen en levensmiddelen. De schade aan wollen stoffen veroorzaakt door kleermotten en tapijtkeverlarven loopt in de miljoenen guldens.

Ongedierte moet worden bestreden ter bescherming van de volksgezondheid en milieuhygiëne, en uit economische overwegingen. Men schat dat de directe schade die jaarlijks door ongedierte wordt veroorzaakt, vele miljoenen guldens bedraagt.

De indirecte schade is niet vast te stellen, evenmin wat de financiële schade is die ontstaat als de volksgezondheid door ongedierte in gevaar mocht komen.

De bestrijding bestaat uit het treffen van maatregelen om in een bepaald gebied de aantallen schadelijke dieren tot een aanvaardbaar minimum terug te brengen. Dat is mogelijk door deze dieren:

1. tegen te houden door het biotoop zodanig te veranderen, dat het voor de desbetreffende diersoort niet meer bereikbaar, niet geschikt of niet meer aantrekkelijk is;
2. te verdelgen met toegelaten bestrijdingsmiddelen;
3. te lijf gaan met een combinatie van beide.

De uitvoering van ongediertebestrijding berust in Nederland bij de gemeenten. De ongediertebestrijders worden begeleid door de voorlichters van de afdeling bestrijding van de Hoofdinspectie van Milieuhygiëne, die ressorteert onder het Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer.

Wie last heeft van ongedierte moet dit onmiddellijk melden bij de gemeente of bij de afdeling Bestrijding van Ongedierte.

In België is de bestrijding van voor planten en plantaardige produkten schadelijke organismen geregeld in de Ministeriële Besluiten van 5.1.1981 en 16.10.1981. Hierin zijn tevens bijzondere maatregelen vermeld voor coloradokever, kersenvlieg (kersenmade), ratten, muskusratten, veldmuizen, grijze eekhoorn, kraaiachtigen, kolonies van spreeuwen, sparreschorskevers en bananevlinders.

De gemeente moet de aangifte van een schadelijk organisme doorgeven aan de Dienst voor Plantenbescherming. Elk jaar wordt ook via Provinciale Besluiten vastgelegd dat men ongedierte, b.v. ratten, moet verdelgen.

Ook zijn er stedelijke verordeningen ter bestrijding van insekten en knaagdieren van kracht.