landbouwgrond die landbouwkundig niet voldoende rendabel is. Een belangrijke oorzaak is dat de grond een te lage natuurlijke produktiviteit heeft.
Een andere oorzaak kan zijn dat de produktieomstandigheden slecht zijn en verbetering hiervan tot normale netto-opbrengsten per hectare onevenredig veel geld zou kosten. Dit is b.v. het geval in erg moeilijk te ontwateren gebieden zoals Waterland en Noordwest-Overijssel. Gebieden waar vergeüjkbare problemen voorkomen, zijn een deel van de Vijfheerenlanden, de zware kalkarme kleigebieden in Noord-Groningen en de smalle beekdalen op zandgronden van Zuid- en Oost-Nederland. Gronden die door hun ligging een te hoge waarde hebben, b.v. bij steden, worden ook als marginaal beschouwd. De landbouwgronden op de waddeneilanden worden ook tot deze categorie beschouwd vanwege de hoge transportkosten van de produkten. Gronden die in een gebied liggen waar over het inrichten van een nationaal landschap wordt gedacht, worden ook wel als marginaal beschouwd.
In feite is bij het aanwijzen van dergelijke gebieden door de overheid al gelet op de aanwezigheid van marginale landbouwgronden, die toch al aan rationele landbouwkundige exploitatie zouden worden onttrokken in het kader van het plan-Mansholt. Dit plan stelt dat op 7 % van de landbouwgrond, m.n. de marginale landbouwgrond, de agrarische produktie moet worden beëindigd.Uit de aanwijzing van de proefgebieden nationale landschappen blijkt, dat het vooral marginale landbouwgronden betreft: Noordwest-Overijssel, Waterland, de Veluwe, het gebied rond Winterswijk en Mergelland. Het inrichten van nationale landschappen kost veel geld, dat voor een deel ten laste zou komen van het overheidsbudget voor natuurbescherming.
Door sommige milieu-organisaties is dan ook de bedenking uitgesproken dat de overheid met natuurbeschermingsgelden het afstoten van onrendabele landbouwgronden zou willen bekostigen. Daarnaast zou in ruil voor de bestemming van deze gebieden voor natuurbehoud op de overige landbouwgronden ongebreideld verder geïntensiveerd mogen worden, met alle nadelige gevolgen voor natuurwaarden.
In België zijn door de Vlaamse Bosbouwvereniging plannen uitgewerkt, om de marginale landbouwgronden in Vlaanderen te bebossen of te herbebossen, waarbij zowel op produktiebos als op recreatiebos wordt gemikt.
