Gepubliceerd op 01-12-2020

koelmiddel

betekenis & definitie

medium dat in een koelmachine circuleert voor het opwekken en in stand houden van een lage temperatuur. Door de vele eisen die aan koelmiddelen worden gesteld, is het aantal stoffen dat in koelmachines toepassing vindt, vrij beperkt.

In grote installaties wordt overwegend ammoniak gebruikt, hoewel dit zeer giftig en in bepaalde mengverhoudingen met lucht ook explosief is. De gunstige thermodynamische eigenschappen en de lage prijs hebben dit koelmiddel echter door de jaren heen een belangrijke plaats doen behouden.Een groep van koelmiddelen, die voor de ontwikkeling van de koeltechniek van zeer grote betekenis is geweest, zijn de → fluorchloorkoolwaterstoffen. Deze koelmiddelen die niet giftig, niet corrosief en onbrandbaar zijn, worden onder verschillende handelsnamen (b.v. freon, arcton) op de markt gebracht. De vele varianten worden aangeduid met een code. Het meest bekend zijn R(efrigerant) 12, R 22, R 502 en R 11. R 12 wordt bijna uitsluitend gebruikt voor kleine koelinstallaties, zoals koelkasten, -cellen, -ruimten en -vitrines.

R 22 heeft een wat hogere dampspanning dan R 12 en is daarom geschikt voor koudeopwekking bij nog lagere temperatuur dan die welke door R 12 wordt bestreken. R 502 (azeotropisch mengsel van twee koelmiddelen) wordt eveneens gebruikt voor het opwekken van lage temperaturen, zoals die in diepvriescellen en -kisten. Ook wordt wel een geconcentreerde oplossing van nitriet als koelmiddel gebruikt.

Op 22.12.1980 zijn in Venray twee vrouwen overleden als gevolg van nitrietvergiftiging na het eten van diepvriesprodukten. Deze produkten waren met nitriet besmet, doordat het koelsysteem van de koelwagen waarmee de produkten vervoerd waren lek was.