Een ecosystem engineer is een organisme die invloed heeft op zijn omgeving en daardoor ook invloed heeft op andere soorten in hetzelfde ecosysteem. Hoewel deze Engelse term ook in het Nederlands wordt gebruikt, zou het vertaald kunnen worden met ‘ecosysteem ingineur’.
Dit type soort wordt vaak gezien als een speciaal type sleutelsoort. Net als een sleutelsoort heeft een ecosystem engineer invloed op andere soorten binnen hetzelfde ecosysteem maar verandert hierbij alleen zijn omgeving, habitat en landschap. Een van de beste voorbeelden is de bever. Bevers knagen sommige bomen om en gebruiken deze voor hun burchten. Op de plaatsen waar de bomen zijn omgeknaagd, krijgen andere planten de kans om te groeien en tegelijkertijd verandert het waterpeil door de aangelegde burchten. Door de activiteiten van de bevers wordt het landschap gevarieerder wat leidt tot een toename van de biodiversiteit.
Andere voorbeelden van ecosystem engineers zijn bepaalde fruitvleermuizen, vogels en apen. Deze dieren eten fruit en daarmee ook de zaden van de planten. Als zij de zaden op een andere locatie uitscheiden, helpen ze met de verspreiding van deze planten. Sommige planten zijn zelfs afhankelijk van deze vorm van verspreiding: de zaden ontkiemen alleen als ze het verteringsstelsel van een bepaald dier zijn gepasseerd.
Filtervoeders zoals oesters, mosselen en plankton kunnen ook als ecosystem engineers worden beschouwd omdat zij het water helderder kunnen maken. Doordat zonlicht nu ook de diepere waterlagen kan bereiken, kunnen er meer of andere planten en algen groeien in die diepere lagen.
Mensen zijn misschien wel de grootste ecosystem engineers. Door bossen te veranderen in landbouwgebieden, het creeren van dammen en steden en ontpolderen worden hele landschappen veranderd en vele soorten beïnvloed.
Niet alle veranderingen zijn onomkeerbaar; of ze nu gemaakt zijn door dieren, planten of mensen.
