Een endemische soort is een soort die alleen in een bepaald gebied (zoals een continent, land, regio, meer of rivier) voorkomt en nergens anders.
Een soort komt in een bepaald gebied voor, vaak als gevolg van natuurlijke barrières. Natuurlijke barrières zijn bergen, rivieren, zeeën of land dat een meer isoleert van andere wateren. Bekende endemische soorten zijn de giraf uit Afrika en de reuzenpanda uit China.
Veel endemische soorten komen voor op eilanden waar de zee een natuurlijke barrière is. Eilanden of eilandengroepen met veel endemische soorten zijn bijvoorbeeld Madagaskar, Hawaï, Nieuw Zeeland en Australië. Op Madagaskar is waarschijnlijk 70 tot 80 procent van de dieren en planten endemisch en komen nergens anders ter wereld voor.
Sommige soorten zijn beperkt tot bepaalde hoogvlaktes of gebergtes zoals het Ethiopisch Hoogland, de Andes en de Himalaya.
Als dit begrip vanuit de waterwereld wordt bekeken is niet de zee maar het land een barrière voor dieren en planten. Dit geldt vooral voor meren en bijvoorbeeld het Victoriameer, Tanganyika-meer en Malawimeer in Afrika worden gekenmerkt door de vele gekleurde Cichlide-soorten.
Als endemische dieren en planten duizenden of zelfs miljoenen jaren in een bepaald gebied leven, raken zij hier helemaal aan aangepast. Sommige endemische soorten die in een geïsoleerd gebied leven worden hierdoor kwetsbaar. Vervuiling of vernietiging van het leefgebied en het invoeren van exoten of invasieve soorten kunnen een grote bedreiging vormen voor de soms kleine populaties. Dit laatste geldt voornamelijk voor Nieuw Zeeland en Hawaï waar allerlei ingevoerde zoogdieren inheemse soorten bedreigen. Op deze eilandengroepen kwamen oorspronkelijk geen of enkele zoogdieren voor en de inheemse soorten waren er niet op aangepast.
