Ordening naar onderwerp is de methode om, zowel bij de vorming als bij de herordening van archieven, de bestanddelen te ordenen volgens de onderwerpen, waarop zij betrekking hebben.
Onder een onderwerp dient men te verstaan een begripsaanduiding of benaming, waarmee men een archiefbestanddeel naar zijn inhoud. kenschetst (N.A.T. nr. 62). Bij deze omschrijving is er rekening mee gehouden, dat het toekennen van een onderwerp aan een archiefbestanddeel door een subjectief inzicht wordt bepaald, omdat men eenzelfde archiefbestanddeel onder verschillende onderwerpen kan brengen (toelichting op N.A.T. nr. 62).
Het belangrijkste inhoudelijke aspect van een archiefbestanddeel is de (rechts)handeling of gebeurtenis, die erin is vastgelegd. Andere inhoudelijke aspecten zijn onder meer de namen van de personen of instellingen, de geografische begrippen en de data. Naar elk van dergelijke inhoudelijke kenmerken valt een ordening aan te brengen. Een voorbeeld van toepassing van deze methode leveren archieven, die volgens een rubriekenstelsel (zie toelichting onder stelsel van ordening ) zijn geordend. Het is mogelijk deze methode van ordening toe te passen op meer archieven tegelijk, zowel bij hun vorming als bij hun herordening. In het laatste geval komt men echter in strijd met zowel het structuurbeginsel als met het bestemmingsbeginsel.
Bij herordening naar onderwerp van één archief kan men in strijd komen met het struc-tuurbeginsel, indien daardoor een aanwezige oude orde wordt verstoord.
Ordening naar onderwerp is in de plaats gekomen van het in de Nederlandse Archiefterminologie gedefinieerde "pertinentiebeginsel”.
