Het structuurbeginsel is het beginsel, dat een archief een geheel is, waarvan de historisch bepaalde eigen structuur niet mag worden verstoord maar zo nodig moet worden hersteld.
De Handleiding gaat uit van het zogeheten "respect des fonds”, dat wil zeggen, van de gedachte, dat elk archief als een eigen, historisch gegroeide eenheid behoort te worden geëerbiedigd. In directe samenhang hiermee staat de eis, dat ook de historisch bepaalde, eigen structuur of opbouw van een archief behoort te worden gerespecteerd. Anders gezegd: het historisch gegroeide, eigen systeem van ordening binnen een archief, in de wandeling de oude orde genoemd, mag niet door een aan dat archief vreemde systematiek worden verstoord. Integendeel, men dient in voorkomende gevallen de oorspronkelijke structuur zo mogelijk te herstellen. Deze laatste eis mag echter niet zo eng worden opgevat, dat een archiefordening aan de hand van dit beginsel niet meer zou zijn dan herstel van de oorspronkelijke orde. Er blijft ruimte voor correcties en aanvullende ordening in de stijl van de historisch bepaalde structuur (toelichting op N.A.T. nr. 85). Verbeteringen mogen derhalve worden aangebracht, mits in overeenstemming met de leidende gedachte, welke aan die structuur ten grondslag ligt.
Mogelijk is, dat men binnen een archief meer dan één oude orde aantreft, die tegelijk of na elkaar zijn aangebracht. De structuur van het geheel wordt dan mede bepaald door de wijze, waarop deze ordeningen met elkaar tot één systeem gecombineerd zijn. Ontbreekt echter een dergelijk systeem, dan zal men moeten kiezen voor één van de aanwezige oude orden. Meestal kiest men in een dergelijk geval voor de laatst aangebrachte orde of voor die, welke in het archief overheerst.
De bovenstaande definitie is in de plaats gekomen van de definities van "structuurbeginsel” en "restauratiebeginsel” van de Nederlandse Archiefterminologie tezamen. De zeer nauwe samenhang tussen deze definities maakte een combinatie tot één gewenst.
