Voor leden van de koninklijke familie is aan het begin van de 21e eeuw een drietal koninklijke aanspreektitels in gebruik: Majesteit, Koninklijke Hoogheid en Hoogheid. Titels van leden van het Koninklijk Huis worden vastgesteld bij Koninklijk Besluit.
Met uitzondering van prinses Máxima hebben de vrouwelijke aangetrouwde leden van het Koninklijk Huis geen eigen titel gekregen, maar volgen zij conform het maatschappelijk gebruik de titel van hun echtgenoot en daarmee diens aanspreektitel. Prinses Máxima werd bij haar huwelijk wel verheven tot Prinses der Nederlanden en Prinses van Oranje-Nassau.Majesteit Majesteit, afgeleid van het Latijnse ‘maiestas’ (= waardigheid, hoogheid), is de aanspreekvorm van Europese vorsten met de rang van koning of koningin. In de (late) Middeleeuwen werd hij alleen gebezigd tegenover keizers, sedert de 15e eeuw ook tegenover koningen van Frankrijk. Ter wille van het onderscheid tussen koning en keizer werd in de 18e eeuw, toen de koningen in heel Europa met Majesteit werden aangesproken, met betrekking tot de keizer het adjectief keizerlijk toegevoegd. Onder koningin Juliana was het vaker gebruikelijk de koningin aan te spreken met Mevrouw in plaats van Majesteit, onder koningin Beatrix is de aanspreektitel Majesteit meer gangbaar. Overigens werd voor de koningen Willem I, Willem Il en Willem III ook de mannelijke aanspreektitel Sire gebruikt.
Koninklijke Hoogheid Koninklijke Hoogheid is sedert de 17e eeuw de aanspreektitel van kinderen en naaste verwanten van koningen en keizers, na 1806 ook van groothertogen. Zo wordt de Groothertog van Luxemburg aangesproken met Koninklijke Hoogheid. Het predikaat Koninklijke Hoogheid is vandaag de dag binnen Nederland in gebruik voor een persoon die de titel Prins of Prinses van Oranje of Prins(es) der Nederlanden bezit of mag voeren, en voor personen met de titel Prins of Prinses de Bourbon de Parme. Overigens heeft prinses Irene aangegeven geen prijs te stellen op het gebruik van haar koninklijke aanspreektitel. Prins Johan Friso van Oranje-Nassau, die zonder wettelijke toestemming trouwde, heeft Koninklijke Hoogheid als persoonlijke aanspreektitel behouden.
Aanspreektitel/ aanhef van een brief Meervoud Aanschrijftitel Afkorting Meervoud Afkorting Meervoud Koning(in) Majesteit (Eventueel Mevrouw bij een koningin) Uwe Majesteiten Zijne Majesteit de Koning Hare Majesteit de Koningin Z.M. de Koning H.M. de Koningin Hunne Majesteiten de Koning en de Koningin H.H.M.M. de Koning en de Koningin Prins(es) van Oranje Koninklijke Hoogheid N.v.t.; de titel Prins(es) van Oranje is uitsluitend voorbehouden aan de troonopvolger Zijne Koninklijke Hoogheid Hare Koninklijke Hoogheid Z.K.H. de Prins van Oranje
H.K.H. de Prinses van Oranje N.v.t.; de titel Prins(es) van Oranje is uitsluitend voorbehouden aan de troonopvolger N.v.t.
Prins(es) der Nederlanden Koninklijke Hoogheid Uwe Koninklijke Hoogheden Zijne Koninklijke Hoogheid Prins XX der Nederlanden Hare Koninklijke Hoogheid Prinses XX der Nederlanden Z.K.H. Prins XX der Nederlanden H.K.H. Prinses XX der Nederlanden Hunne Koninklijke Hoogheden Prins(es) XX en Prins(es) XX der Nederlanden H.H.K.K.H.H. Prins(es) XX en Prins(es) XX der Nederlanden Prins Johan Friso van Oranje-Nassau Koninklijke Hoogheid Uwe Koninklijke Hoogheden (bij het aanspreken van prins Johan Friso en prinses Mabel) Zijne Koninklijke Hoogheid Prins Johan Friso van Oranje-Nassau Z.K.H. Prins Johan Friso van Oranje-Nassau Hunne Koninklijke Hoogheden Prins Johan Friso en Prinses Mabel van Oranje-Nasau H.H.K.K.H.H. Prins Johan Friso en Prinses Mabel van Oranje-Nassau Prins( es) van Oranje-Nassau, van Vollenhoven Hoogheid Uwe Hoogheden Zijne Hoogheid Prins XX van Oranje-Nassau, van Vollenhoven Hare Hoogheid Prinses XX van Oranje-Nassau, van Vollenhoven Z.H.
Prins XX van Oranje-Nassau, van Vollenhoven H.H. Prinses XX van Oranje-Nassau, van Vollenhoven Hunne Hoogheden Prins(es) XX en Prins(es) XX van Oranje-Nassau, van Vollenhoven H.H.H.H. Prins XX en Prinses XX van Oranje-Nassau, van Vollenhoven Graaf of Gravin van Oranje-Nassau N.v.t. N.v.t. De Hooggeboren XX Graaf van Oranje-Nassau De Hooggeboren XX Gravin van Oranje-Nassau N.v.t. De Hooggeboren Graaf en Gravin van Oranje-Nassau meisjesnaam N.v.t.
Een overzicht van de officiële aanspreektitels.
Op grond van de genoemde regels en gebruiken komt de aanspreektitel Koninklijke Hoogheid toe aan de prinsen Carlos, Constantijn, Jaime, Johan Friso en Willem-Alexander en de prinsessen Catharina-Amalia, Carolina, Christina, Irene, Margarita, Margriet en Máxima.
De kinderen van prins Constantijn en prinses Laurentien en de eventuele kinderen van prins Johan Friso en prinses Mabel hebben geen prinselijke titel.
Hoogheid In Europa is Hoogheid de aanspreektitel van hertogen en vorsten van lagere rang en eventueel voor verder van de troon verwijderde verwanten van een koning. Ten tijde van de Republiek der Verenigde Nederlanden kwam hij in gebruik voor de prinsen van Oranje en de vorsten van Nassau-Dietz. Aanvankelijk werden de stadhouders aangesproken met Excellentie, totdat in 1635 Frederik Hendrik door de Franse koning Lodewijk XIII als Hoogheid werd betiteld. De aanspreektitel Hoogheid wordt in Nederland nu alleen gebruikt voor de zonen van prinses Margriet. Het betreft hier de prinsen van Oranje-Nassau, van Vollenhoven: Bernhard jr., Floris, Maurits en Pieter-Christiaan. Hun kinderen hebben geen koninklijke titel.
Voor de overige leden van de koninklijke familie, zoals mr. Pieter van Vollenhoven en de kinderen van prinses Christina, bestaan geen bijzondere aanspreektitels. Overige titels In het verleden waren ook nog enkele andere koninklijke aanspreektitels in gebruik. Zo voerde Anna Paulowna als dochter van een Russische tsaar (keizer) tot de troonsbestijging van haar echtgenoot, koning Willem II, waarna ze met Majesteit werd aangesproken, het predikaat Keizerlijke en Koninklijke Hoogheid. Vóór zijn huwelijk werd Bernhard als Prins van Lippe-Biesterfeld aangeduid met Doorluchtige Hoogheid en Hendrik als Hertog van Mecklenburg met Hoogheid.
Sommige leden van de hofhouding kunnen aanspraak maken op de aanspreektitel Excellentie. Dit geldt voor de grootmeester, de grootmeesteres en de chef van het Militaire Huis.
