ongegronde vrees de ongeschondenheid van het lichaam te verliezen. In werkelijkheid gaat het niet zozeer om gevoelens betreffende het lichaam als zodanig, maar om een systeem van gevoelens die betrekking hebben op desymbolische waarde van de fallus.
Dit complex, dat→ onbewust blijft, wijst bij de → neurotische volwassene op een nog steeds aanwezige kinderlijke → angst die samenhangt met het probleem tot een bepaalde sekse te behoren. Accepteren dat men een jongen of een meisje is, is niet zo natuurlijk als men wel denkt. In samenlevingen waar aan de vrouw een geringe waarde wordt toegekend, komt de castratieangst evenzeer voor bij jongens als bij meisjes. Soms ontstaat het door de bedreigingen van onverstandige opvoeders, bijvoorbeeld wanneer ze ‘slechte gewoonten’ als → masturbatie willen onderdrukken of voorkomen. Meestal ontstaat die angst bij het kind op natuurlijke wijze, als gevolg van een schuldgevoel dat betrekking heeft op het→ Oedipus-complex en de ontdekking van het verschil in seksen. Een jongetje is bang te verliezen wat hem waarde verleent (‘Het is een man’), terwijl een meisje haar teleurstelling uit in spelletjes, tekeningen en dromerijen).
Om een normaal seksueel leven te kunnen leiden moet ieder mens zijn Oedipuscomplex overwinnen. Volgens de psychoanalytici is de castratieangst voor de mens de belangrijkste ‘gevoelsschok’; de gevolgen kunnen zich blijven doen gelden tijdens de verdere ontwikkeling van zijn seksualiteit en zijn latere relaties bepalen.→ Seksuologie.
