Lexicon van de Psychologie

N. Sillamy (1965)

Gepubliceerd op 22-02-2023

OEDIPUSCOMPLEX

betekenis & definitie

complexe gevoelens ten gevolge van een gehechtheid van een kind aan de ouder van het andere geslacht. Bij het analyseren van → neurosen heeft Freud dit verschijnsel ontdekt, dat grofweg als volgt is weer te geven: liefdegevoelens voor de ouder van de andere sekse en haatgevoelens jegens de ouder van hetzelfde geslacht.

Freud heeft dit verschijnsel ‘Oedipuscomplex’ genoemd naar de Griekse mythologie. Oedipus, de zoon van Laïos, koning van Thebe, en van Jocaste, zou - zo had het lot bepaald - zijn vader doden en met zijn moeder trouwen. Als kind wordt hij verbannen; op zekere dag krijgt hij ruzie met een onbekende (Laïos) die hij doodt; vervolgens lost hij de raadsels op die de Sfinx hem stelt en ontvangt hij als beloning de hand van Jocaste. Wanneer, later, een orakel deze feiten openbaart, hangt Jocaste zich op en steekt Oedipus zich de ogen uit.Volgens Freud vormt het Oedipuscomplex een normale fase in de psychologische groei van het kind. Sedert de studies van de psychoanalytici is men het erover eens dat er seksuele gevoelens bij het kind bestaan. Tegen het vierde of vijfde jaar kan de jongen liefde voor zijn moeder (die voor hem van het vrouwelijke geslacht de meeste belangstelling verdient en het meest nabij is) koesteren en tegelijkertijd agressieve gevoelens jegens zijn vader ontwikkelen, in wie hij een rivaal ziet, wiens kracht en kwaliteiten hij bewondert en benijdt. Het innerlijke → conflict en de spanningen die daaruit voortvloeien, verdwijnen in de loop van de ontwikkeling: de jongen leert zelfstandig te zijn en zich een ander liefdesobject te kiezen dan zijn moeder. Bij het meisje zien we een soortgelijke situatie t.a.v. de vader.

Het Oedipuscomplex is karakteristiek voor kinderen uit monogame gezinnen. Het is in wezen een cultuurverschijnsel. In onze beschaving neemt het een zeer belangrijke plaats in en is ' het de oorzaak van veel sociale en persoonlijke spanningen. → Neurosen kunnen ontstaan wanneer de ontwikkeling niet harmonisch verloopt. - Electracomplex, Identificatie, Fallisch stadium, Jaloezie, Schuldgevoel, Seksuologie.