Lexicon van de Psychologie

N. Sillamy (1965)

Gepubliceerd op 22-02-2023

SCHULDGEVOEL

betekenis & definitie

toestand van iemand die een echte of vermeende fout gemaakt heeft. Naast werkelijke, objectieve schuld, die ontstaat door een ernstige schending van gangbare normen, zien we bij vele mensen het verschijnsel dat zij het gevoel hebben een overtreding begaan te hebben, iets dat → onbewust in het gedrag tot uiting komt of angst van onbekende oorsprong veroorzaakt.

Men kan zich ook bewust schuldig voelen vanwege een denkbeeldig misdrijf, wat Kafka zo treffend beschreven heeft (Het Proces). Volgens psychoanalytici zou dit gevoel zijn oorsprong vinden in het → Oedipuscomplex (waarbij de jongen de dood van zijn vader en het meisje de dood van haar moeder wenst).Wanneer het schuldgevoel zeer sterk wordt, leidt het tot neurotisch gedrag en zelfs tot waanzin. Sommige waanzinnigen beschuldigen zichzelf van alle mogelijke overtredingen, voelen zich constant schuldig, proberen zichzelf te straffen, te verminken en soms zelfs te doden. Het schuldgevoel zonder aanwijsbare schuld en dus veroorzaakt door infantiele → fixaties, is een van de voornaamste oorzaken van door angst beïnvloed neurotisch gedrag. Wroeging.