Lexicon Nederland en België

Liek Mulder (1994)

Gepubliceerd op 02-08-2017

Barrièretraktaten

betekenis & definitie

Barrièretraktaten, verdragen die de Noordnederlandse Republiek het recht gaven in een aantal plaatsen in de Zuidelijke Nederlanden troepen te legeren als barrière tegen Frankrijk. Het eerste Barrièretraktaat werd in 1697 bij de Vrede van → Rijswijk gesloten tussen Spanje en de Republiek.

Tijdens de → Spaanse Successieoorlog (1702-1713) werd in 1709 met Engeland het tweede Barrièretraktaat gesloten, waarbij de Republiek bijna de gehele Zuidelijke Nederlanden in haar macht kreeg. Na de verovering van de Zuidelijke Nederlanden op Spanje in deze oorlog kwam in 1715 het derde Barrièretraktaat tot stand tussen Engeland en de Republiek enerzijds en keizer Karel VI anderzijds. De Zuidelijke Nederlanden waren inmiddels in Oostenrijkse handen gekomen. Bij dit traktaat werd bepaald dat de Republiek garnizoenen zou legeren in Namen, Doornik, Menen, Waasten, Ieper, Fort Knokke (aan de samenloop van de IJzer en de Ieperlee) en Veurne, terwijl in Dendermonde een half Staats, half Oostenrijks garnizoen kwam. In de → Oostenrijkse Successieoorlog (1740 1748) vielen de nauwelijks versterkte barrièresteden in Franse handen. Vanaf 1756 hadden deze steden geen militaire betekenis meer doordat Frankrijk en Oostenrijk bondgenoten waren geworden. In 1781 verklaarde keizer → Jozef II de Barrièretraktaten nietig en stuurde de garnizoenen naar de Republiek terug.