Jozef II, Duits keizer (1765 1790), *13.3.1741 Wenen, +20.2.1790 Wenen. Hij werd in 1765 mederegent van zijn moeder, Maria Theresia.
Jozef wilde de Oostenrijkse erflanden, waaronder de Zuidelijke Nederlanden, omvormen tot een gecentraliseerde monarchie naar Pruisisch voorbeeld. Dit hield ondermeer in dat de Kerk onder staatstoezicht werd gesteld (→ Jozefinisme). Toen hij hervormingen wilde opdringen, kwam hij door zijn persoonlijk, eigenzinnig optreden in botsing met zijn onderdanen, omdat eeuwenoude privileges werden geschonden. Als vorst van de Zuidelijke Nederlanden poogde hij tevergeefs de Schelde open te krijgen (→ Keteloorlog). Hij slaagde er wel in de garnizoenen van de Republiek uit de Barrièresteden (→ Barrièretraktaten) weg te krijgen. Na een reis door de Zuidelijke Nederlanden in 1781 wilde hij ook hier hervormingen doorvoeren. Dit gebeurde door het afkondigen van decreten in januari 1787, waartegen hevig verzet kwam. In september 1787 werden de decreten weer ingetrokken. Toen Jozef in 1789 de Raad van Brabant en de → Blijde Inkomste afschafte, kwam het tot de → Brabantse Omwenteling.
