(Charles) Camille Saint-Saëns (Parijs 1835-Algiers 1921) was een Frans componist die het gezicht van de Franse muziek van de tweede helft van de 19e eeuw was.
Saint-Saëns werd beschouwd als een wonderkind. Op negenjarige leeftijd gaf hij zijn eerste officiële concert in de Salle Pleyel te Parijs en reeds op vijftienjarige leeftijd had hij naast diverse pianowerken een symfonie in A op zijn naam staan. Bij zijn dood in 1921 had de tijd hem ingehaald en gold Saint-Saëns, ondanks zijn invloed op Ravel en Fauré, als een middelmatig talent en een ouderwets componist die de tijdgeest geheel miste. De gamelan, waarvan Debussy zo onder de indruk was, noemde Saint-Saëns 'de klank van een verzameling beesten waar de keel van afgeknepen was'. Inmiddels heeft een aantal werken van de componist, zoals de opera Samson et Dalila (1877), de Danse macabre (1874), de symfonieën en concerten en natuurlijk Carnaval des animaux (1886), hun rechtmatige plek in het klassieke repertoire gevonden.
Saint-Saëns kreeg zijn eerste pianolessen van Stamaty en zijn eerste orgellessen van Boëly. Toen hij in 1848 zijn studie aan het conservatorium van Parijs begon, kreeg hij compositielessen van Halévy. Al snel kon hij rekenen op de bewondering van Berlioz, Gounod, Rossini en vooral Liszt. Saint-Saëns op zijn beurt organiseerde diverse concerten om de symfonische gedichten van Liszt in Frankrijk meer bekendheid te geven. Met werken als Le rouet d'Omphale (1872), Phaéton (1873) en de Danse macabre (1874) wist Saint-Saëns de vorm een Frans equivalent te geven. Na zijn studie werd Saint-Saëns benoemd tot organist van de Parijse Madeleine (1857-75) en tot docent aan de Ecole Niedemeyer (1861-65). Daar vond hij Fauré onder zijn leerlingen, wat resulteerde in een levenslange vriendschap en meester/leerling-verhouding.
In zijn privé-leven, waarover vrij weinig bekend is, was hij minder gelukkig. Saint-Saëns, die homoseksuele gevoelens koesterde, trouwde op 40-jarige leeftijd met de twintig jaar jongere Marie Laure Emilie Truffot. Ze kregen twee kinderen, die beiden op jonge leeftijd stierven. In 1881 verliet hij haar. Vanaf deze jaren '80 maakte Saint-Saëns vele reizen waaronder naar zijn favoriete landen Egypte en Algerije.
Hoewel iets van deze ervaringen in zijn composities terecht is gekomen, zoals in de Suite algérienne (1880), Africa (1891) en het Vijfde 'Egyptische' pianoconcert (1896), bleef Saint-Saëns in zijn werk vrij conservatief en blonk hij vooral uit in elegante lyriek en heldere constructie. Het best komt hij tot zijn recht in klassieke vormen zoals de sonates, de symfonieën waarvan de 'Orgelsymfonie' (zijn Derde uit 1886) nog altijd ongekende populariteit geniet en de piano- en vioolconcerten. Zijn meest populaire werk, Carnaval des animaux, schreef Saint-Saëns tijdens een vakantie in 1886 bij wijze van grap voor een paar vrienden. Welbewust van zijn reputatie, verbood hij publieke uitvoering. Het mocht niet baten; na zijn dood werd de naam Saint-Saëns synoniem met het Carnaval der dieren.
Oeuvre:
13 opera's; filmmuziek; balletmuziek; ca. 80 koorwerken en 140 liederen; 3 symfonieën; 4 symfonische gedichten; 5 pianoconcerten; viool- en celloconcerten; kamermuziek, waaronder 2 strijkkwartetten, 2 vioolsonates en 2 cellosonates; 45 pianowerken en 15 orgelwerken.
