Katholicisme encyclopedie

Prof. dr. J.C. Groot (1955)

Gepubliceerd op 02-01-2020

TOBIAS

betekenis & definitie

of Tobith is de naam van een Bijbelboek, dat door de Protestanten gerekend wordt bij de apocriefen, aangezien het niet tot de Hebreeuwse canon behoort. Het komt met zijn 14 hoofdstukken in het Grieks voor in de Alexandrijnse overlevering en vertelt de geschiedenis van Tobias, die in 721 naar Ninive werd gedeporteerd en daar tot grote welstand kwam.

Zijn vrome gewoonte om de doden te begraven bracht hem echter onheil en daarom vroeg hij, arm en blind, te mogen sterven. Terzelfder tijd bad Sara in Ekbatana om verlost te worden van de boze demon Asmodeüs, die reeds 7 malen haar man in de bruidsnacht gedood had.

God besloot beiden te helpen en zond Raphael , die zich aanbood als reiskameraad van Tobias' zoon. Na allerlei wederwaardigheden weet deze zowel Sara te huwen, Asmodeüs te overwinnen als zijn vader van de blindheid te genezen.

Reeds lang is er op gewezen, dat in het verhaal een bekend motief meespreekt en wel dat van de ,,dankbare dode”, die hier de gestalte van Raphael heeft aangenomen. Een modern voorbeeld van de bewerking van hetzelfde motief is Andersens sprookje De reiskameraad.

Inderdaad legt het boek Tobias een zware nadruk op het begraven der doden als een goed werk. Het verhaal is gedrenkt in de joodse wettelijke vroomheid, die zich ook in tal van wijsheidsspreuken uit.

Verschillende voorstellingen zijn ontleend aan het Parsisme, zoals die van Asmodeüs. Het toneel van het verhaal is de oostelijke diaspora.

De hele sfeer wijst er op, dat het een of andere historische verhaal van een joodse familie in de diaspora met bekende motieven is opgesmukt.

M.

A. B./J.

V. D.